Σύνταγμα

Οι πράξεις υπουργικού συμβουλίου (ΠΥΣ) δεν προβλέπονται στο Σύνταγμα, έχουν όμως έρεισμα στις συνταγματικές διατάξεις που θεσπίζουν τις αρμοδιότητες του Πρωθυπουργού και του Υπουργικού Συμβουλίου (ιδίως άρθρα 81 και 82). Το νομοθετικό τους στήριγμα βρίσκεται στο ν. 4622/2019, γνωστό ως «νόμο για το επιτελικό κράτος» (άρθρο 5).

Η αδυναμία του Πρωθυπουργού να ασκήσει τα καθήκοντά του για λόγους υγείας διαπιστώνεται από τη Βουλή με ειδική απόφασή της που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών.

Η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) συνιστά ιδιότυπη νομοθετική πράξη που κατά την πρώτη φάση εκδίδεται ως κανονιστική διοικητική πράξη (ουσιαστικός νόμος) και εν συνεχεία αφού κυρωθεί κατά την συνήθη δικαιοπαραγωγική διαδικασία αποκτά και μάλιστα αναδρομικά όπως ορίζει ρητά το άρθρο 44 παρ. 1 Σ ισχύ τυπικού νόμου.

Η απαγόρευση των συναθροίσεων και του κοινωνικού συγχρωτισμού αφορά, προσωρινά, όχι μόνο σε όλες τις λατρευτικές λειτουργίες (ανεξαρτήτως δόγματος), αλλά και σε όλες τις συναθροίσεις, όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, καθώς και στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, ως επιστημονικά ενδεδειγμένο μέτρο ανάσχεσης της εξάπλωσης του ιού. Πρόκειται, δηλαδή, για ένα γενικό μέτρο κατά του κοινωνικού συγχρωτισμού εγγύτερα ορισμένων αποστάσεων.

Η αντίσταση ως έκφραση συνταγματικού πατριωτισμού είναι θεμιτή αλλά δεν μπορεί να εκδηλωθεί με κάθε μέσο. Η αναλογικότητα παραμένει ένα χρήσιμο εργαλείο για την επίλυση συνταγματικών διλημμάτων. Τα ζητήματα οικονομικής ανεξαρτησίας της χώρας δεν στοιχειοθετούν απόπειρα βίαιης κατάλυσης του πολιτεύματος. Το «κάθε μέσο» που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο πολίτης σε περίπτωση βίαιης κατάλυσης του πολιτεύματος δεν δίνει βάση για την προληπτική προμήθεια όπλων, ώστε να βρίσκονται στη διάθεση των πολιτών σε περίπτωση βίαιης κατάλυσης του Συντάγματος.

Για να αλλάξει μορφή το πολίτευμα χρειάζεται ένα εξ υπαρχής νέο Σύνταγμα, όχι αναθεώρηση του ισχύοντος.

Το Σύνταγμα δεν εφαρμόζεται εν κενώ, υπό συνθήκες εργαστηρίου, αλλά σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, συνεκτιμώντας το δημόσιο συμφέρον.

Οι αρμόδιες αρχές ασφαλείας μπορούν να παρακολουθούν τους πολίτες υπό τις προϋποθέσεις που ορίζει το Σύνταγμα. Βασικό κριτήριο για το κατά πόσον η έρευνα κρατικών οργάνων, ανακριτικών και αστυνομικών αρχών είναι η αρχή της αναλογικότητας.

Την περίοδο της οικονομικής κρίσης αξιοποιήθηκε κατά κόρον ο θεσμός της πράξης νομοθετικού περιεχομένου. Ενδεικτικά, το 2012, χρονιά κορύφωσης της οικονομικής κρίσης, εκδόθηκαν συνολικά 25 πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, περισσότερες δηλαδή από όσες είχαν εκδοθεί το διάστημα από το 2000 έως το 2011.

Ο Συνταγματισμός με την ευρύτερη σημασία του όρου παραπέμπει στην απαίτηση για επιβολή νομικών περιορισμών στην κρατική εξουσία.

Η συζήτηση για την μεταβολή του συστήματος ελέγχου της συνταγματικότητας των νόμων απασχολεί τον αναθεωρητικό νομοθέτη και την επιστήμη κάθε φορά που ξεκινάει μία αναθεωρητική διαδικασία.

Η συνεχής φορολογική αναπροσαρμογή, η συνεχής, δηλαδή εισαγωγή νέων, αποσπασματικών ρυθμίσεων που εν μέρει καταργούν τις προηγούμενες, εν μέρει τις διατηρούν και που καταλαμβάνουν μία μερίδα των διοικουμένων και αφήνουν έξω άλλη που τελεί υπό σχεδόν πανομοιότυπη πραγματική και νομική κατάσταση, σαφώς και παραβιάζουν την ισότητα απέναντι στον νόμο και την ισότητα ενώπιον των φορολογικών βαρών.