Εμβόλιο στο Δημόσιο: Μπορεί να γίνει υποχρεωτικό; Ποιες οι κυρώσεις;

Μπορεί να θεσπιστεί υποχρεωτικότητα εμβολιασμού για συγκεκριμένες κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων; Αν ναι, ποιος είναι ο συνταγματικά ορθός τρόπος; Ο Γιάννης Καρούζος και η Μαριάννα Κατσιάδα απαντούν, με αφορμή την πρόσφατη απόφαση του Αρχηγού της ΕΜΑΚ.

Η συζήτηση γύρω από την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού στους δημοσίους υπαλλήλους αναζωπυρώθηκε με την πρόσφατη απόφαση του Αρχηγού της ΕΜΑΚ. Η συγκεκριμένη απόφαση προβλέπει την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού του προσωπικού της ΕΜΑΚ, διαφορετικά, σε περίπτωση άρνησης για οποιονδήποτε λόγο (θρησκευτικό, προβλήματος υγείας, συνειδησιακό κτλ), ο υπάλληλος θα μετακινείται εντός υπηρεσίας σε άλλο τμήμα, με τις ίδιες αποδοχές.

Καταρχάς, η παραπάνω απόφαση ορθώς προβλέπει ως συνέπεια της άρνησης του υπαλλήλου την μετακίνησή του και όχι την επιβολή πειθαρχικών κυρώσεων, τη μείωση μισθού, την αποστέρηση από τον μισθό ή ακόμα και την παύση των υπαλλήλων. Οι παραπάνω συνέπειες ειδικά στον δημόσιο τομέα, θα ήταν παράνομες και αντίθετες ακόμα και με θεμελιώδους σημασίας διατάξεις του Συντάγματος.

Ωστόσο, η επίμαχη απόφαση παρουσιάζει νομικές αμφισβητήσεις, κυρίως ως προς τη διαδικασία που ακολουθήθηκε για την έκδοσή της.

Συγκεκριμένα, η ελληνική κυβέρνηση, για την αντιμετώπιση της πανδημίας με το νόμο 4675/2020 προέβλεψε τη δυνατότητα έκδοσης απόφασης του Υπουργού Υγείας, περί υποχρεωτικού εμβολιασμού για την προστασία από μεταδοτική νόσο. Η σχετική απόφαση, εφόσον εκδοθεί, θα προσδιορίζει ακριβώς τις ομάδες πολιτών αλλά και τις κατηγορίες εργαζομένων, που λόγω του αντικειμένου και της φύσης της εργασίας τους, θα υπόκεινται σε υποχρεωτικό εμβολιασμό για την προφύλαξη της δημόσιας υγείας. Μέχρι σήμερα, σχετική απόφαση δεν έχει εκδοθεί.

Με άλλα λόγια, για τη θέσπιση της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού, όφειλε να εκδοθεί σχετική Υπουργική Απόφαση, η οποία θα στηρίζονταν σε συγκεκριμένα και αναλυτικά ιατρικά πορίσματα, σχετικές μελέτες, εκθέσεις Επιτροπών κ.ά. Είναι σαφές ότι για την ασφάλεια του δικαίου και την ομοιόμορφη εφαρμογή του, απαιτείται η έκδοση της ανωτέρω Υπουργικής Απόφασης, η οποία θα προσδιορίζει και συγκεκριμένες εξαιρέσεις, αφού υποχρεωτικός εμβολιασμός για όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες δεν μπορεί να προβλεφθεί. Στον αντίποδα, η επιλογή έκδοσης διαφορετικού περιεχομένου αποφάσεων περί υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού από έκαστη Δημόσια Υπηρεσία, προωθεί την ανασφάλεια του δικαίου, αλλά ενισχύει και την άνιση μεταχείριση κατηγοριών των δημοσίων υπαλλήλων.

Πάντως, η απάντηση στο ερώτημα αν ο εμβολιασμός δημοσίων υπαλλήλων είναι συνταγματικά επιτρεπτός, δεν είναι μονοσήμαντη. Ειδικά θα πρέπει να προσδιορίζονται συγκεκριμένες κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων, με άμεση συσχέτιση και αναφορά στα καθήκοντα και στη φύση της εργασίας τους, κυρίως από την άποψη της επικινδυνότητας για τους ίδιους τους υπαλλήλους και όχι μετάδοσης σε τρίτους. Ειδικά, να υπογραμμιστεί ότι η πρώτη δικαστηριακή απόφαση του Μπελλοούνο της Ιταλίας, δέχθηκε ακριβώς τα παραπάνω, δηλαδή ότι οι νοσηλευτές εργαζόμενοι, οφείλουν να εμβολιαστούν για την προστασία της δικής τους υγείας και όχι για την αποφυγή μετάδοσης του ιού στους ασθενείς, αφού δεν υπάρχουν έγκυρα ιατρικά πορίσματα και δεδομένα περί μη μετάδοσης του ιού λόγω του εμβολίου. Ακόμα, και σύμφωνα με την πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό νηπίων για την αποφυγή μετάδοσης παιδικών ασθενειών, ο νόμος που θα προβλέπει την υποχρεωτικότητα οφείλει να προβλέπει και ρυθμίζει τις εξαιρέσεις από αυτήν. Η παραπάνω πρόβλεψη συγκεκριμένων εξαιρέσιμων περιπτώσεων (πχ για νοσήματα κ.ά.) αποτελεί κριτήριο και προϋπόθεση για τη συνταγματικότητα του νόμου.

Σε κάθε περίπτωση όμως, ο υποχρεωτικός εμβολιασμός οφείλει να θεσπίζεται με νόμο (τυπικό ή ουσιαστικό) και όχι με την έκδοση αποφάσεων διοίκησης δημόσιων υπηρεσιών και νομικών προσώπων.

Γιάννης Καρούζος
Δικηγόρος- Εργατολόγος

Μαριάννα Κατσιάδα
Δικηγόρος- Δημοσιολόγος.

Σου άρεσε το άρθρο, αλλά σου δημιούργησε νέες απορίες;

Έχεις και άλλα ερωτήματα που σε απασχολούν σε σχέση με το Σύνταγμα, τους Θεσμούς, τα δικαιώματα και τη λειτουργία της Δημοκρατίας;

Σχετικά Άρθρα

Το σχέδιο για το επιτελικό κράτος: Παράδειγμα προς αποφυγήν ή δείγμα καλών προθέσεων;

Με εμφανή δείγματα καλής προετοιμασίας και καλών προθέσεων το νομοσχέδιο που κατατέθηκε και συζητείται αυτές τις μέρες στη Βουλή δεν δικαιολογεί τις επικρίσεις περί αυθαιρεσιών και κομματικότητας. Θα μπορούσε όμως για να φέρει την αναζητούμενη ουσιαστική και συμβολική τομή να είναι πιο λιτό και τολμηρό και λιγότερο συγκεντρωτικό και «πρωθυπουργοκεντρικό».

Περισσότερα

Η Πρόεδρος της ΕΕΔΑ, Μαρία Γαβουνέλη, για την Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου 2021

Η Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Μαρία Γαβουνέλη, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων 2021, υπενθυμίζει ότι ο αγώνας για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου, για μία κοινωνία ουσιαστικής ισότητας, συνεχίζεται και είναι διαρκής.

Περισσότερα

Εκδήλωση: Οι καταχρηστικές αγωγές κατά δημοσιογράφων (SLAPP). Πρόσφατες νομοθετικές μεταβολές (live webcast)

Παρακολουθήστε την εκδήλωση που διοργάνωσαν το Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου – Ίδρυμα Θεμιστοκλή & Δημήτρη Τσάτσου σε συνεργασία με το Syntagma Watch, την Πέμπτη 12 Δεκεμβρίου 2024

Περισσότερα

Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου
Ίδρυμα Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου

Ακαδημίας 43 | Αθήνα | 10672
[+30] 210 36 23 089
info@syntagmawatch.gr

Θέλεις να μαθαίνεις

πρώτος τα νέα μας;

Αν σε ενδιαφέρει να ενημερώνεσαι άμεσα για τις νέες δημοσιεύσεις και τις δράσεις του Syntagma Watch, τότε εγγράψου στο newsletter μας!

Αυτός ο ιστότοπος για τη διευκόλυνση της λειτουργίας του και προκειμένου να σας παρέχει μια προσωποποιημένη εμπειρία χρησιμοποιεί cookies. Για να ενημερωθείτε για τη χρήση των cookies και τις σχετικές ρυθμίσεις μπορείτε να επιλέξετε εδώ

JOIN THE CLUB!

It’s easy: all we need is your email & your eternal love. But we’ll settle for your email.