Search
Close this search box.

Αποκλεισμός κόμματος: Η παροχή δικαστικής προστασίας είναι αδιαπραγμάτευτη εγγύηση του κράτους δικαίου

Η κυβερνητική τροπολογία για την κατάρτιση υποψηφίων συνδυασμών εξασφαλίζει την παροχή δικαστικής προστασίας, εγγυάται δίκαιη δίκη; Ο Γιάννης Τασόπουλος απαντά.

Μετά την κατάθεση της κυβερνητικής τροπολογίας σχετικά με το δικαίωμα κατάρτισης συνδυασμών στις βουλευτικές εκλογές, ένας σοβαρός προβληματισμός αφορά το ερώτημα αν η διάταξη που προτείνεται εξασφαλίζει την παροχή δικαστικής προστασίας ώστε να υπάρχει ικανός χρόνος για δίκαιη δίκη.

Για τον αποκλεισμό υποψηφίου συνδυασμού κόμματος και τη μη ανακήρυξή του με βάση τις νέες διατάξεις εφαρμόζεται το άρθρ. 38 παρ. 1 του π.δ. 26/2012 που προβλέπει ότι:

Σε περίπτωση διαφωνίας για την ιδιότητα του Προέδρου ή μέλους της Διοικούσας Επιτροπής αυτού, όπως περιέχονται στην εκλογική τους δήλωση, αποφασίζει το Α’ Τμήμα του Αρείου Πάγου συνεδριάζοντας σε συμβούλιο, κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, χωρίς υποχρεωτική κλήση των διαφωνούντων μερών, η οποία, αν αποφασισθεί, μπορεί να γίνει και τηλεφωνικά από τη Γραμματεία του Αρείου Πάγου.

Ήδη με τη νέα διάταξη θα αποφασίζεται ο αποκλεισμός του κόμματος με βάση το κριτήριο της πραγματικής ηγεσίας.

Η παρ. 2 του άρθρ. 38 προβλέπει προσφυγή για τις διαφορές της παρ. 1 η οποία υποβάλλεται αποκλειστικά το αργότερο μία (1) ημέρα μετά τη λήξη της προθεσμίας των δηλώσεων των κομμάτων για την ανακήρυξή τους. Η προσφυγή υποβάλλεται ενώπιον του Α’ Τμήματος του Αρείου Πάγου το οποίο αποφασίζει το αργότερο εντός είκοσι τεσσάρων (24) ωρών από την υποβολή της προσφυγής. Άρα 1 + 1 ημέρα είναι η διαδικασία της παροχής δικαστικής προστασίας. Το πρόβλημα είναι όμως δεν είναι απλώς η ασφυκτική προθεσμία.

Η ως άνω προσφυγή δεν υποβάλλεται κατά της απόφασης του Α’ Τμήματος του Αρείου Πάγου, αλλά στρέφεται μόνον κατά της συμμετοχής τρίτου. Δεν στρέφεται, δηλαδή, κατά της απόφασης του Αρείου Πάγου που αποκλείει το κόμμα λόγω πραγματικής ηγεσίας.

Γεννιέται λοιπόν ζήτημα πώς θα προστατευθεί ο θιγόμενος κομματικός συνδυασμός, επειδή δεν φαίνεται να υπάρχει διαθέσιμο ένδικο βοήθημα ή διαδικασία που θα εξασφαλίζει τις προϋποθέσεις δικαστικής ακρόασης και ουσιαστικής κρίσης επί αμφισβητούμενων πραγματικών δεδομένων.

Κρίσιμο είναι το ερώτημα αν υπάρχει δυνατότητα προσφυγής, έστω εκ των υστέρων, στο ΑΕΔ. Με βάση όμως το άρθρ. 25 ν.δ. 345/1976 για το ΑΕΔ, η προβλεπόμενη ένσταση μπορεί να στραφεί μόνο κατά ανακηρυχθέντος υποψηφίου (βλ. ΑΕΔ 3/2005, 13/2008). Συνεπώς υπάρχει πρόβλημα παραδεκτού της προσφυγής ενώπιον του ΑΕΔ του αποκλεισθέντος κόμματος.

Αν ισχύουν τα ανωτέρω, πρέπει τουλάχιστον να αποσαφηνιστεί ότι επιτρέπεται η προσφυγή στο ΑΕΔ. Αυτό είναι δυνατόν να συμβεί με ερμηνεία του άρθρ. 58 Σ. σε συνδυασμό με το άρθρ. 100 παρ. 1 περ. α’. Η συμμετοχή δικαστών από το Συμβούλιο Επικρατείας και τον Άρειο Πάγο στο ΑΕΔ θα είναι άλλωστε μια πρόσθετη εγγύηση. Καλύτερα ακόμη, θα έπρεπε να προβλεφθεί διαδικασία προ των εκλογών κατά της απόφασης ανακήρυξης ή μη των υποψηφίων από το Α’ Τμήμα του Αρείου Πάγου.

Κατά τη γνώμη μου, μπορεί να υπάρξει σύμφωνη με το Σύνταγμα μη ανακήρυξη υποψηφίου κόμματος που διαδέχεται εγκληματική οργάνωση καταδικασθείσα με οριστική απόφαση (α’ βαθμός), αλλά αυτό προϋποθέτει απαραιτήτως την εξασφάλιση του δικαιώματος παροχής δικαστικής προστασίας, πλήρους, έγκαιρης και αποτελεσματικής κατά το άρθρ. 20 παρ. 1 Σ. και την ΕΣΔΑ (Βλ. αναλυτικά, Γ. Τασόπουλου, Η δημοκρατία αντιμέτωπη με τους εχθρούς της, ΘΠΔΔ, 12/2020, σ. 54). Αυτή όμως δεν προκύπτει από την κατατεθείσα διάταξη.

Ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα.

Γιάννης Α. Τασόπουλος
Καθηγητής ΕΚΠΑ, Δικηγόρος

Σου άρεσε το άρθρο, αλλά σου δημιούργησε νέες απορίες;

Έχεις και άλλα ερωτήματα που σε απασχολούν σε σχέση με το Σύνταγμα, τους Θεσμούς, τα δικαιώματα και τη λειτουργία της Δημοκρατίας;

Σχετικά Άρθρα

Πέντε Ερωτήματα: Αλκμήνη Φωτιάδου (webcast)

Η Αλκμήνη Φωτιάδου του Syntagma Watch απαντάει σε 5 ερωτήματα του Richard Albert (Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στην έδρα William Stamps Farish Professor in Law και Διευθυντή των Constitutional Studies στο Πανεπιστήμιο του Texas, Austin) από το ερευνητικό research blog του International Journal of Constitutional Law I-CONnect.

Περισσότερα

Θέλεις να μαθαίνεις

πρώτος τα νέα μας;

Αν σε ενδιαφέρει να ενημερώνεσαι άμεσα για τις νέες δημοσιεύσεις και τις δράσεις του Syntagma Watch, τότε εγγράψου στο newsletter μας!

Αυτός ο ιστότοπος για τη διευκόλυνση της λειτουργίας του και προκειμένου να σας παρέχει μια προσωποποιημένη εμπειρία χρησιμοποιεί cookies. Για να ενημερωθείτε για τη χρήση των cookies και τις σχετικές ρυθμίσεις μπορείτε να επιλέξετε εδώ

JOIN THE CLUB!

It’s easy: all we need is your email & your eternal love. But we’ll settle for your email.