Search
Close this search box.

Η παραγραφή των αξιώσεων για την καταβολή εισφορών των ασφαλισμένων του ΕΦΚΑ: Με αφορμή τη ΣτΕ Ολομ. 1833/2021

Ο Απόστολος Παπακωνσταντίνου σχολιάζει την πρόσφατη απόφαση ΣτΕ σχετικά με την παραγραφή αξιώσεων για την καταβολή εισφορών των ασφαλισμένων του ΕΦΚΑ.

Το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της χώρας φαίνεται ότι εισέρχεται σε μια νομολογιακά ενδιαφέρουσα, όσο και παραγωγική, περίοδο, η οποία χαρακτηρίζεται πρωτίστως από τη διαμόρφωση μιας ουσιωδώς φιλελεύθερης τάσης. Πρόκειται στην ουσία για έναν καλώς νοούμενο δικαστικό ακτιβισμό, ο οποίος, χωρίς να αλλοιώνει τον θεσμικό ρόλο του Δικαστηρίου, το καθιστά ολοένα και περισσότερο κρίσιμο παράγοντα στην εν γένει λειτουργία της Πολιτείας, υποκαθιστώντας, σε κάποιο βαθμό, την απουσία συνταγματικού δικαστηρίου από το συνταγματικό μας σύστημα και τη νομική παράδοση της χώρας. Χαρακτηριστικό δείγμα της εξέλιξης αυτής αποτελεί, δίχως αμφιβολία, η πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας του 1833/2021. Με αυτήν κρίνεται, με άμεσο, ευθύ και περιεκτικό τρόπο, η αντίθεση της προβλεπόμενης εικοσαετούς παραγραφής των αξιώσεων για την καταβολή των εισφορών των ασφαλισμένων του ΕΦΚΑ στο Σύνταγμα.

Ειδικότερα, σύμφωνα με την απόφαση, ο θεσπισθείς με το άρθρο 95 παρ. 1 του ν. 4387/2016 γενικός κανόνας της εικοσαετούς παραγραφής των αξιώσεων για την καταβολή εισφορών των εντασσόμενων στον ΕΦΚΑ φορέων κοινωνικής ασφάλισης, αντίκειται στις συνταγματικές αρχές της αναλογικότητας και της ασφάλειας δικαίου, αφού ο υπόψη χρόνος δεν συνιστά εύλογη διάρκεια της υπόψη προθεσμίας, η οποία απαιτείται να είναι σχετικά σύντομη, δεδομένης και της αυξανόμενης ταχύτητας και πολυπλοκότητας των σύγχρονων βιοτικών σχέσεων και συναλλαγών, που αξιώνουν, καταρχήν, ταχεία εκκαθάριση των εκάστοτε τρεχουσών υποχρεώσεων των διοικουμένων.  Εξάλλου, ο προβλεπόμενος χρόνος παραγραφής πρέπει να επαρκεί, ώστε, με τη συνδρομή και των σύγχρονων δυνατοτήτων της τεχνολογίας, να διενεργούνται, στο πλαίσιο της ορθολογικής οργάνωσής τους, επίκαιροι και αποτελεσματικοί, από την άποψη της εισπραξιμότητας, έλεγχοι με στόχο την προστασία του ασφαλιστικού κεφαλαίου. Επιπλέον, ο χρόνος της παραγραφής απαιτείται να είναι ο αναγκαίος, ώστε, αφενός, να διασφαλίζεται το δικαίωμα άμυνας των ασφαλισμένων έναντι δυσχερειών απόδειξης περιστατικών αναγόμενων στο απώτερο παρελθόν, αφετέρου δε να μην οδηγούνται οι οφειλέτες σε οικονομική εξουθένωση λόγω της υποχρέωσης ταυτόχρονης καταβολής συσσωρευμένων οφειλών περισσότερων ετών, με περαιτέρω δυσμενείς επιπτώσεις στην απασχόληση και την εθνική οικονομία γενικότερα. Περαιτέρω, η ανωτέρω διάταξη αντίκειται, σύμφωνα με την κρίση του Δικαστηρίου, στην αρχή της ασφάλειας δικαίου, κατά το μέρος που η εικοσαετής παραγραφή ισχύει αναδρομικώς και για απαιτήσεις που είχαν γεννηθεί έως την έναρξη ισχύος της νέας διάταξης και δεν είχαν ακόμη παραγραφεί. Ενόψει της ανωτέρω κρίσεως περί της αντισυνταγματικότητας του γενικού κανόνα παραγραφής, που θεσπίστηκε με τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 95 του ν. 4387/2016, προκύπτει κενό στη ρύθμιση περί του χρόνου παραγραφής, το οποίο το Δικαστήριο καλύπτει με την εφαρμογή του κανόνα της δεκαετούς παραγραφής των αξιώσεων καταβολής εισφορών για το σύνολο των εντασσόμενων στον ΕΦΚΑ φορέων, ο οποίος κρίνεται ότι αποτελεί εύλογο χρόνο παραγραφής των εν λόγω αξιώσεων, αποτελούσε δε το προϊσχύσαν δίκαιο για τις αξιώσεις καταβολής ασφαλιστικών εισφορών του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.

Δεν χωρεί αμφιβολία ότι το Δικαστήριο υιοθετεί, με τις ανωτέρω κρίσεις του, τολμηρές ερμηνευτικές επιλογές, οι οποίες τείνουν επί της ουσίας να «επανορθώσουν», με θεσμικό εργαλείο τον έλεγχο της συνταγματικότητας των νόμων, ρυθμίσεις του κοινού νομοθέτη, με γνώμονα την εναρμόνισή τους προς το κράτος δικαίου. Από την άποψη αυτή, η απόφαση, η οποία συνιστά μια ακόμη φιλελεύθερη τομή του Δικαστηρίου, είναι ευπρόσδεκτη. Περισσότερο δε ευπρόσδεκτη είναι σήμερα λόγω της φιλελεύθερης κάμψης και των παλινωδιών του κοινού νομοθέτη κατά τα προηγούμενα «πέτρινα χρόνια» της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής κρίσης που σημάδεψε τη χώρα. Απομένει ωστόσο να δούμε τις συνέπειες της αποφάσεως αυτής όσον αφορά την εφαρμογή ανάλογων παραγραφών για αντίστοιχες αξιώσεις του κράτους και άλλων ΝΠΔΔ έναντι των πολιτών. Τούτο δε, διότι η απόφαση αυτή πιθανόν να ανοίξει «τους ασκούς του αιόλου» για την αμφισβήτηση της συνταγματικότητας των εν λόγω ρυθμίσεων, ώστε να επανακριθούν από έτερη βάση και με βασικό γνώμονα τόσο τη σύγχρονη τεχνολογική εξέλιξη, που θέτει επί τάπητος το ζήτημα, όσο και την ανάγκη προάσπισης και πληρέστερης πραγμάτωσης του συνταγματικού φιλελευθερισμού.    

Δρ. Απόστολος Παπακωνσταντίνου
Συνταγματολόγος – Δικηγόρος

Σου άρεσε το άρθρο, αλλά σου δημιούργησε νέες απορίες;

Έχεις και άλλα ερωτήματα που σε απασχολούν σε σχέση με το Σύνταγμα, τους Θεσμούς, τα δικαιώματα και τη λειτουργία της Δημοκρατίας;

Σχετικά Άρθρα

ΣτΕ 622/2021: Μια απόφαση υπέρ του εμβολιασμού

Ο Ιωάννης Κουτσούκος σχολιάζει την απόφαση 622/2021 του ΣτΕ, σύμφωνα με την οποία υπάρχει ευθύνη προς αποκατάσταση ηθικής βλάβης από νόμιμη πράξη εμβολιασμού και εξηγεί πώς η απόφαση αυτή λειτουργεί νομιμοποιητικά για τη διοικητική δράση.

Περισσότερα

Ο νόμος 4826/2021 για την επικουρική ασφάλιση (video-podcast) [Άπoψη Ι]

Η Πατρίνα Παπαρρηγοπούλου-Πεχλιβανίδη εξετάζει τις βασικές καινοτομίες του νέου νόμου για την επικουρική ασφάλιση, τη μεταβολή από το διανεμητικό στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα, αλλά και τα εχέγγυα συνταγματικότητας που δίνονται.

Περισσότερα

Υπερδιεύρυνση αρμοδιοτήτων Ρυθμιστικών Αρχών και αποτελεσματικότητα του εποπτικού τους ρόλου: Η περίπτωση της διευρυμένης Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (Ρ.Α.Α.Ε.Υ.)

Ο Αντώνης Μεταξάς (Αν. Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών & Επισκ. Καθηγητής, στο Πανεπιστήμιο Βερολίνου) γράφει για τη διευρυμένη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων, εκφράζοντας παράλληλα τους προβληματισμούς του σχετικά με την ουσία, αλλά και τις αρμοδιότητες της Ανεξάρτητης Αρχής.

Περισσότερα

Θέλεις να μαθαίνεις

πρώτος τα νέα μας;

Αν σε ενδιαφέρει να ενημερώνεσαι άμεσα για τις νέες δημοσιεύσεις και τις δράσεις του Syntagma Watch, τότε εγγράψου στο newsletter μας!

Αυτός ο ιστότοπος για τη διευκόλυνση της λειτουργίας του και προκειμένου να σας παρέχει μια προσωποποιημένη εμπειρία χρησιμοποιεί cookies. Για να ενημερωθείτε για τη χρήση των cookies και τις σχετικές ρυθμίσεις μπορείτε να επιλέξετε εδώ

JOIN THE CLUB!

It’s easy: all we need is your email & your eternal love. But we’ll settle for your email.

Subscribe

* indicates required
Email Format

Please select all the ways you would like to hear from Syntagma Watch:

You can unsubscribe at any time by clicking the link in the footer of our emails. For information about our privacy practices, please visit our website.

We use Mailchimp as our marketing platform. By clicking below to subscribe, you acknowledge that your information will be transferred to Mailchimp for processing. Learn more about Mailchimp's privacy practices here.