Search
Close this search box.
Οι κατά τον Αρχιεπίσκοπο «ιδεοληπτικές εμμονές και μηδενιστικές αγκυλώσεις» μπορούν ενίοτε να υπερτερούν του νομικού αντιδραστισμού και της υποκρισίας συνάμα: διότι η ποινικοποίηση της βλασφημίας φυσικά ουδέποτε στόχευε να προστατεύει τις θρησκευτικές μειονότητες. Την επικρατούσα θρησκεία σκόπευε να οχυρώσει με την πανοπλία του ποινικού δικαίου. Γι’ αυτό η σπουδή επαναφοράς της. Και γι’ αυτό η αντίδρασή μας στο αναχρονιστικό αυτό ενδεχόμενο.

Φαίνεται πως μάλλον γλιτώσαμε η Ελλάδα να είναι η πρώτη χώρα παγκοσμίως που επαναφέρει το αδίκημα της βλασφημίας. 

Τη Δευτέρα, 11 Νοεμβρίου 2019, ο αρμόδιος υπουργός δηλώνει στην Βουλή ότι επαναφέρεται η κακόβουλη βλασφημίας και καθύβριση θρησκευμάτων (αρ. 198 ΠΚ) που είχε καταργηθεί με το Ν.4619/2019.[1] Την επόμενη μέρα, κι υπό το βάρος των αντιδράσεων που η αναγγελία του προκάλεσε, ο κ. Τσιάρας απέδωσε την επαναφορά της συγκεκριμένης διάταξης σε μία «προσπάθεια προστασίας των δικαιωμάτων θρησκευτικών μειονοτήτων», που κάνει η κυβέρνηση, καθώς βρισκόμαστε, όπως είπε,

«μπροστά σε γεγονότα που εξελίσσονται με αρνητικό τρόπο στην ελληνική κοινωνία και μιλώ για την αντιπαράθεση μεταξύ ομάδων μεταναστών που εγκαθίστανται στην ενδοχώρα και δημιουργούνται εντάσεις.”

Έχω την αίσθηση ότι το μήνυμα του κ. Υπουργού θα ήταν ευκρινέστερο αν δεν συζητούσαμε αποκλειστικά για «αντιπαράθεση μεταξύ ομάδων μεταναστών» αλλά βάζαμε κάπου στο κάδρο και μερικούς συμπολίτες μας, οι οποίοι την προηγούμενη της αναγγελίας της επαναφοράς της διάταξης διοργάνωναν  μπάρμπεκιου με χοιρινό και τις οινοποσίες μπροστά στα hotspot μουσουλμάνων μεταναστών, πεινασμένων μάλιστα ανθρώπων με τη ηθική υποστήριξη βουλευτών της συμπολίτευσης.

Η στάση του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου

Την ίδια στιγμή, ευθυγραμμισμένος με τον προβαλλόμενο ως σκοπό της επαναφοράς της διάταξης που ανακοίνωσε ο Υπουργός, ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος δηλώνει πως:

«Η επαναφορά στον Ποινικό Κώδικα των διατάξεων για τα αδικήματα της κακόβουλης βλασφημίας και της καθύβρισης θρησκευμάτων δεν αποσκοπεί προφανώς στην προστασία του Θεού, των θείων, της Ορθόδοξης Εκκλησίας, και κάθε άλλης θρησκείας, καθώς δεν έχουν ανάγκη ανθρώπινης προστασίας. Αποσκοπεί όμως στη διαφύλαξη του θρησκευτικού συναισθήματος των πιστών και του υπέρτερου συμφέροντος, σε ιδιαίτερα ταραγμένους καιρούς, της κοινωνικής ειρήνης και της κοινωνικής συνοχής, αγαθών που δεν μπορούν να ποδοπατώνται χάριν της “δικαιωματιστικής” λογικής της ελευθερίας του λόγου, που εμπεριέχει ύβρεις, μίσος και φανατισμό. Πάνω απ’ όλα, όμως, το όλο ζήτημα είναι ζήτημα πολιτισμού, κάτι το οποίο κάθε άνθρωπος μπορεί εύκολα να αντιληφθεί αρκεί να πετάξει από πάνω του το πέπλο των ιδεοληπτικών εμμονών και των μηδενιστικών αγκυλώσεων».[2]

Το νομοθετικό οπλοστάσιο

Σε κάθε περίπτωση πάντως, εφόσον δεχθούμε ότι η στόχευση είναι η εξασφάλιση της κοινωνικής ειρήνης, της δημόσιας τάξης και της προστασίας της ανθρώπινης αξιοπρέπειας που αγανακτεί όταν προσβάλλεται είναι, νομίζω, δόκιμο να υπενθυμίσουμε στις αρμόδιες αρχές – κοσμικές και εκκλησιαστικές – πως υπάρχει νομοθετικό οπλοστάσιο στην χώρα μας που θα μπορούσε να διώξει ποινικά τέτοιου είδους συμπεριφορές χωρίς την επαναφορά της βλασφημίας. Κι αυτό δεν είναι άλλο από τον περίφημο “αντιρατσιστικό” νόμο, (Ν. 4285/2014), το άρθρο 1  του οποίου  κατεξοχήν αφορά την μέριμνα του Υπουργού και του Αρχιεπισκόπου.  

Το άρθρο αυτό αναφέρει πως:

«Όποιος με πρόθεση, δημόσια, προφορικά ή δια του τύπου, μέσω του διαδικτύου ή με οποιοδήποτε άλλο μέσο ή τρόπο, υποκινεί, προκαλεί, διεγείρει ή προτρέπει σε πράξεις ή ενέργειες που μπορούν να προκαλέσουν διακρίσεις, μίσος ή βία κατά προσώπου ή ομάδας προσώπων, που προσδιορίζονται με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, τις γενεαλογικές καταβολές, την εθνική ή εθνοτική καταγωγή, το σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα φύλου ή την αναπηρία, κατά τρόπο που εκθέτει σε κίνδυνο τη δημόσια τάξη ή ενέχει απειλή για τη ζωή, την ελευθερία ή τη σωματική ακεραιότητα των ως άνω προσώπων, τιμωρείται με φυλάκιση τριών (3) μηνών έως τριών (3) ετών και με χρηματική ποινή πέντε έως είκοσι χιλιάδων (5.000 − 20.000) ευρώ».  

Μήπως περιήλθε στη λήθη  τόσο γρήγορα η ως άνω διάταξη ή απλώς η επαναφορά της διάταξης της βλασφημίας υπήρξε πάγιο αίτημα της Εκκλησίας της Ελλάδας και με την πρώτη ευκαιρία προωθήθηκε χωρίς να εκτιμηθούν σωστά οι μεγάλες αντιδράσεις που θα προκαλούσε στον φιλελεύθερο κόσμο της χώρας; Καθείς διαλέγει την απάντηση. 

Απόσυρση της επίμαχης διάταξης υπό το βάρος της αποδοκιμασίας  

Σε κάθε περίπτωση πάντως, έχει, καταληκτικά, σημασία η υπουργική παραδοχή ότι η διάταξη αποσύρθηκε υπό το βάρος της αποδοκιμασίας του νομικού και όχι μόνο κόσμου («από την στιγμή που υπάρχουν τόσες αντιδράσεις η διάταξη θα αποσυρθεί» είπε κατά λέξη ο Υπουργός σε συνέντευξή του της 19ης Νοεμβρίου).

Τούτο είναι αισιόδοξο σημάδι.  Οι κατά τον  Αρχιεπίσκοπο «ιδεοληπτικές εμμονές  και μηδενιστικές αγκυλώσεις» μπορούν ενίοτε να υπερτερούν του νομικού αντιδραστισμού και της υποκρισίας συνάμα: διότι η ποινικοποίηση της βλασφημίας φυσικά ουδέποτε στόχευε να προστατεύει τις θρησκευτικές μειονότητες. Είτε στην Ελλάδα, είτε στην Πολωνία, είτε στο Πακιστάν. Ποτέ δεν το είχε κάνει. Την επικρατούσα θρησκεία σκόπευε να οχυρώσει με την πανοπλία του ποινικού δικαίου.

Γι’ αυτό η σπουδή επαναφοράς της. Και γι’ αυτό η αντίδρασή μας στο αναχρονιστικό αυτό ενδεχόμενο.


Υποσημειώσεις:

[1] Η νέα ρύθμιση θα προέβλεπε φυλάκιση έως 2 έτη για όποιον “κακόβουλα καθυβρίζει τον θεό και όποιος δημόσια και κακόβουλα καθυβρίζει την ορθόδοξη Εκκλησία ή άλλη θρησκεία ανεκτή στην Ελλάδα.”   Πρόκειται δηλαδή για την κατά λέξη επαναφορά της καταργηθείσας διάταξης.

[2] https://www.romfea.gr/ekklisia-ellados/33026-dilosi-arxiepiskopou-gia-tin-epanafora-ton-diatajeon-gia-ta-adikimata-tis-kakoboulis-blasfimias

Δημήτρης Χριστόπουλος
Καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας Παντείου Πανεπιστημίου

Σου άρεσε το άρθρο, αλλά σου δημιούργησε νέες απορίες;

Έχεις και άλλα ερωτήματα που σε απασχολούν σε σχέση με το Σύνταγμα, τους Θεσμούς, τα δικαιώματα και τη λειτουργία της Δημοκρατίας;

Σχετικά Άρθρα

Podcast | Συναντήσεις στο Σύνταγμα Ε17: Αγροτική παραγωγή και ΚΑΠ: Μία δύσκολη εξίσωση

Στη 17η Συνάντηση στο Σύνταγμα, ο Ξενοφών Κοντιάδης και ο Νώντας Ευεργέτης, συζητούν για τις κινητοποιήσεις των αγροτών, την Κοινή Αγροτική Πολιτική και την αναγκαία μεταρρύθμισή της, αλλά και ευρύτερα το παρόν και το μέλλον της αγροτικής παραγωγής στην Ελλάδα και την Ευρώπη μπροστά στην κλιματική κρίση.

Περισσότερα

Δημήτρης Τσάτσος: Ένα «υστερόγραφο» για μια δημοκρατική και ισχυρή «Ευρωπαϊκή Συμπολιτεία» (live webcast)

Παρακολουθήστε ολόκληρη τη συζήτηση – στοχαστική αποτίμηση της προσωπικότητας και της πνευματικής κληρονομιάς του Καθηγητή και Μέλους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Δημήτρη Τσάτσου, με τίτλο Δημήτρης Τσάτσος: Ένα «υστερόγραφο» για μια δημοκρατική και ισχυρή «Ευρωπαϊκή Συμπολιτεία».

Περισσότερα

Θέλεις να μαθαίνεις

πρώτος τα νέα μας;

Αν σε ενδιαφέρει να ενημερώνεσαι άμεσα για τις νέες δημοσιεύσεις και τις δράσεις του Syntagma Watch, τότε εγγράψου στο newsletter μας!

Αυτός ο ιστότοπος για τη διευκόλυνση της λειτουργίας του και προκειμένου να σας παρέχει μια προσωποποιημένη εμπειρία χρησιμοποιεί cookies. Για να ενημερωθείτε για τη χρήση των cookies και τις σχετικές ρυθμίσεις μπορείτε να επιλέξετε εδώ

JOIN THE CLUB!

It’s easy: all we need is your email & your eternal love. But we’ll settle for your email.

Subscribe

* indicates required
Email Format

Please select all the ways you would like to hear from Syntagma Watch:

You can unsubscribe at any time by clicking the link in the footer of our emails. For information about our privacy practices, please visit our website.

We use Mailchimp as our marketing platform. By clicking below to subscribe, you acknowledge that your information will be transferred to Mailchimp for processing. Learn more about Mailchimp's privacy practices here.