Αναφορικά με το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών σχετικά με την αναμόρφωση του πειθαρχικού δικαίου στο δημόσιο θα παραθέσουμε συγκεκριμένες διατάξεις που ίσχυσαν από το 1977. Δηλαδή το ΠΔ 611/1977 που κωδικοποίησε το νόμο 1811/1951 (Υπαλληλικό κώδικα) και τις σχετικές τροποποιήσεις του, τον Υπαλληλικό κώδικα του 1999, νόμος 2683/1999 και τον ισχύοντα Υπαλληλικό κώδικα του 2007, νόμος 3528/2007. Οι εν λόγω διατάξεις στις οποίες θα εστιάσουμε αφορούν τη σύνθεση και τις αρμοδιότητες των πειθαρχικών συμβουλίων. Θα ακολουθήσουν σχόλια συνταγματικού κι ευρωπαϊκού δικαίου. [1]
ΠΔ 611/1977
Άρθρον 221
Υπηρεσιακά πειθαρχικά συμβούλια
1. Τα υπηρεσιακά πειθαρχικά συμβούλια είναι πενταμελή ή τριμελή, συντίθεται δε συγκροτούνται και λειτουργούν κατά τον αυτόν ως τα υπηρεσιακά συμβούλια τρόπον. Τα πενταμελή συμβούλια είναι αρμόδια προς πειθαρχικήν κρίσιν υπαλλήλων επί βαθμοίς 6ω έως και 2ω ή βαθμολογικώς αντιστοίχοις, τα δε τριμελή προκειμένου περί υπαλλήλων 7ου βαθμού ή κατωτέρου ή βαθμολογικώς αντιστοίχου.
Άρθρον 8
Σύστασις – Συγκρότησις
1. Τα υπηρεσιακά συμβούλια προσωπικού των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου συνιστώνται και συγκροτούνται δι’αποφάσεως του κυρίως ασκούντος την εποπτείαν επί του νομικού προσώπου Υπουργού δια τα εντός της περιφερείας του νομού Αττικής εδρεύοντα νομικά πρόσωπα δι’ αποφάσεως δε του οικείου νομάρχου δια τα εντός της περιφερείας των λοιπών νομών εδρεύοντα τοιαύτα. Δια της συστατικής αποφάσεως ορίζονται το νομικόν πρόσωπον παρά τω οποίω συνιστάται το Συμβούλιον ο αριθμός των μελών αυτού η κατά κλάδος των εις το αυτό νομικόν πρόσωπον συνιστωμένον τυχόν πλειόνων ειδικών συμβουλίων αρμοδιότης, τα νομικά πρόσωπα δια τα οποία
συνιστάται το κοινόν συμβούλιον τα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη και οι εκ των τακτικών μελών πρόεδρος και αντιπρόεδρος του συμβουλίου.
6. Τα υπηρεσιακά συμβούλια συγκροτούνται εξ ανωτάτων ή ανωτέρων ισοβίων ή μονίμων δημοσίων πολιτικών υπαλλήλων και εξ ανωτάτων ή ανωτέρων μονίμων υπαλλήλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου. Επί πενταμελών συμβουλίων τα τρία και επί τριμελών τα δύο τουλάχιστον μέλη λαμβάνονται εξ ανωτάτων ή ανωτέρων ισοβίων ή μονίμων δημοσίων πολιτικών υπαλλήλων.
7. Προκειμένου περί ειδικών υπηρεσιακών συμβουλίων, το εν εκ των μελών περί ών το δεύτερον εδάφιον της προηγουμένης παραγράφου, λαμβάνεται κατά προτίμησιν εκ των μελών του διοικητικού συμβουλίου του νομικού προσώπου των εχόντων την κατά το αυτό εδάφιον ιδιότητα.
ΝΟΜΟΣ 2683/1999
Άρθρο 120
Αρμοδιότητα υπηρεσιακών συμβουλίων
1. Τα υπηρεσιακά συμβούλια μπορούν να επιβάλλουν οποιαδήποτε πειθαρχική ποινή. Τα υπηρεσιακά συμβούλια κρίνουν σε πρώτο βαθμό μετά από παραπομπή της υπόθεσης σε αυτά και σε δεύτερο βαθμό μετά από άσκηση ένστασης κατ’ αποφάσεων πειθαρχικώς προϊσταμένων.
Άρθρο 163Α
Σύσταση και συγκρότηση δευτεροβάθμιου πειθαρχικού συμβουλίου
1. Συνιστάται στο Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης δευτεροβάθμιο πειθαρχικό συμβούλιο. Το δευτεροβάθμιο πειθαρχικό συμβούλιο κρίνει σε δεύτερο βαθμό, κατά το νόμο και την ουσία, τις αποφάσεις όλων των πρωτοβάθμιων πειθαρχικών συμβουλίων, αποκλειστικά για τις υποθέσεις που ορίζονται στον παρόντα Κώδικα. Τα πρωτοβάθμια πειθαρχικά συμβούλια είναι υποχρεωμένα να ενημερώνουν διαρκώς το δευτεροβάθμιο πειθαρχικό συμβούλιο για την πορεία και την έκβαση των πειθαρχικών υποθέσεων, από την εισαγωγή τους σε αυτά μέχρι την έκδοση της πειθαρχικής απόφασης. Με απόφαση του Προέδρου του δευτεροβάθμιου πειθαρχικού συμβουλίου, ασκείται πειθαρχική δίωξη κατά των μελών των πρωτοβάθμιων πειθαρχικών συμβουλίων που παραβαίνουν τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου του άρθρου 123 του παρόντος, καθώς και τις διατάξεις του προηγούμενου εδαφίου της παρούσας παραγράφου.
2. Το Δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο αποτελείται από:
α) Έναν Αντιπρόεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, ως Πρόεδρο, που υποδεικνύεται από τον Πρόεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
β) Τέσσερις Συμβούλους του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους με ισάριθμους αναπληρωτές τους, που υποδεικνύονται από τον Πρόεδρο του Ν.Σ.Κ.
γ) Δύο Γενικούς Διευθυντές της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Διοίκησης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης με δύο αναπληρωτές τους Γενικούς Διευθυντές ή Διευθυντές της ίδιας Υπηρεσίας, οι οποίοι ορίζονται από τον Υπουργό Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης.
δ) Τον Γενικό Διευθυντή αρμόδιο για θέματα προσωπικού του Υπουργείου ή αυτοτελούς Υπηρεσίας ή Ανεξάρτητης Διοικητικής Αρχής ή Ν.Π.Δ.Δ. ή Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, όπου ανήκει ο πειθαρχικά διωκόμενος υπάλληλος κατά το χρόνο εκδίκασης της ένστασης, εφόσον οι φορείς αυτοί εδρεύουν στο Νομό Αττικής, με αναπληρωτές του δύο Διευθυντές του ίδιου φορέα. Αν δεν υπάρχει Γενικός Διευθυντής, έναν Διευθυντή Προσωπικού ή τον Προϊστάμενο του Τμήματος ή του Γραφείου Προσωπικού, με αναπληρωτές του δύο διευθυντές ή προϊσταμένους τμημάτων. Προκειμένου περί φορέων που δεν εδρεύουν στο Νομό Αττικής, έναν Γενικό Διευθυντή της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Διοίκησης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, με αναπληρωτή του έναν Διευθυντή της ίδιας υπηρεσίας. Ειδικά ως προς τις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις που εδρεύουν εκτός του Νομού Αττικής, τον Γενικό Διευθυντή της Γενικής Διεύθυνσης Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, με αναπληρωτή έναν Διευθυντή της ίδιας υπηρεσίας.
ε) Δύο εκπροσώπους της Α.Δ.Ε.Δ.Υ. με τους αναπληρωτές τους, οι οποίοι είναι μόνιμοι υπάλληλοι προϊστάμενοι Διεύθυνσης και οι οποίοι υποδεικνύονται με απόφαση της εκτελεστικής επιτροπής της Α.Δ.Ε.Δ.Υ. Αν η Α.Δ.Ε.Δ.Υ. δεν υποδείξει μέσα σε προθεσμία είκοσι (20) ημερών από την περιέλευση σε αυτήν εγγράφου ερωτήματος του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, τα μέλη αυτά μαζί με τους αναπληρωτές τους ορίζονται με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης από υπηρεσίες και Ν.Π.Δ.Δ., υπάλληλοι των οποίων υπάγονται στις διατάξεις του παρόντος Κώδικα.
ΝΟΜΟΣ 3528/2007
Άρθρο 146Α
Συγκρότηση και λειτουργία Δευτεροβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου
1. Το Δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο συγκροτείται με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, λειτουργεί σε τρία τμήματα και αποτελείται από:
α) έναν (1) Αντιπρόεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, ως Πρόεδρο, που υποδεικνύεται από τον Πρόεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους,
β) έξι (6) Νομικούς Συμβούλους του Κράτους με ισάριθμους αναπληρωτές τους, που υποδεικνύονται από τον Πρόεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους,
γ) δύο (2) εν ενεργεία Προϊσταμένους Γενικών Διευθύνσεων του Υπουργείου Εσωτερικών με δύο (2) αναπληρωτές τους εν ενεργεία Προϊσταμένους Γενικών Διευθύνσεων ή Διευθύνσεων του ίδιου Υπουργείου,
δ) τον Προϊστάμενο της Γενικής Διεύθυνσης που είναι αρμόδια για θέματα προσωπικού του Υπουργείου στο οποίο υπάγεται η υπηρεσία ή το οποίο εποπτεύει την υπηρεσία ή το ν.π.δ.δ. όπου διαπράχθηκε το πειθαρχικό παράπτωμα, με αναπληρωτή του άλλον Προϊστάμενο Γενικής Διεύθυνσης ή Διεύθυνσης του ίδιου ως άνω Υπουργείου, οριζόμενους πριν από την έναρξη της θητείας με απόφαση του οικείου Υπουργού. Όταν η πειθαρχική υπόθεση αφορά υπάλληλο Περιφέρειας, στο Συμβούλιο μετέχει ο Προϊστάμενος Γενικής Διεύθυνσης της Περιφέρειας Αττικής, που είναι αρμόδιος για θέματα προσωπικού, οριζόμενος με απόφαση του Περιφερειάρχη Αττικής. Προκειμένου για υπαλλήλους Αποκεντρωμένης Διοίκησης ή ν.π.δ.δ., που εποπτεύονται από τον Γενικό Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης στο Δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο μετέχει Προϊστάμενος Γενικής Διεύθυνσης με τον αναπληρωτή του Προϊστάμενο Γενικής Διεύθυνσης ή Διεύθυνσης του Υπουργείου Εσωτερικών και
ε) δύο (2) Προϊσταμένους Γενικών Διευθύνσεων Δήμων από τις Περιφερειακές Ενότητες της Περιφέρειας Αττικής, πλην της Περιφερειακής Ενότητας Νήσων, με τους αναπληρωτές τους, οι οποίοι υποδεικνύονται από τον Πρόεδρο του Δευτεροβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου, ύστερα από κλήρωση, κατ’ ανάλογη εφαρμογή της παρ. 9 του άρθρου 146Β,
στ) δύο (2) εκπροσώπους της Α.Δ.Ε.Δ.Υ. με τους αναπληρωτές τους, οι οποίοι είναι μόνιμοι υπάλληλοι δημοσίων υπηρεσιών, νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου ή Περιφερειών και οι οποίοι υποδεικνύονται με απόφαση της εκτελεστικής επιτροπής της Α.Δ.Ε.Δ.Υ.. Αν η Α.Δ.Ε.Δ.Υ. δεν υποδείξει μέσα σε προθεσμία είκοσι (20) ημερών από την περιέλευση σε αυτήν εγγράφου ερωτήματος του Υπουργού Εσωτερικών, η συγκρότηση του οργάνου είναι νόμιμη και χωρίς τη συμμετοχή των μελών αυτών,
ζ) δύο (2) εκπροσώπους της Π.Ο.Ε. Ο.Τ.Α. με τους αναπληρωτές τους, οι οποίοι είναι μόνιμοι υπάλληλοι Δήμων και οι οποίοι υποδεικνύονται με απόφαση της εκτελεστικής επιτροπής της Π.Ο.Ε. Ο.Τ.Α.. Αν η Π.Ο.Ε. Ο.Τ.Α. δεν υποδείξει μέσα σε προθεσμία είκοσι (20) ημερών από την περιέλευση σε αυτήν εγγράφου ερωτήματος του Υπουργού Εσωτερικών, η συγκρότηση του οργάνου είναι νόμιμη και χωρίς τη συμμετοχή των μελών αυτών.
Γραμματέας των τριών τμημάτων είναι υπάλληλος, κατηγορίας ΠΕ της Γενικής Διεύθυνσης Ανθρώπινου Δυναμικού Δημοσίου Τομέα του Υπουργείου Εσωτερικών, που ορίζεται με τρεις αναπληρωτές υπαλλήλους, κατηγορίας ΠΕ, της ίδιας Γενικής Διεύθυνσης με την απόφαση ορισμού μελών.
Άρθρο 146Β
Σύσταση – Συγκρότηση και λειτουργία πειθαρχικών συμβουλίων
1. Με απόφαση του αρμόδιου Υπουργού, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, συνιστώνται ένα ή περισσότερα πειθαρχικά συμβούλια στα Υπουργεία, Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, Περιφέρειες ή Ν.Π.Δ.Δ.. Κατ’ εξαίρεση με απόφαση των οικείων Υπουργών επιτρέπεται η σύσταση κοινών πειθαρχικών συμβουλίων για Υπουργεία, Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, Περιφέρειες ή Ν.Π.Δ.Δ.. Με την απόφαση αυτή ορίζεται και η έδρα των κοινών πειθαρχικών συμβουλίων.
2. Τα πειθαρχικά συμβούλια είναι πενταμελή και αποτελούνται από:
α) Τον Πρόεδρο, ο οποίος είναι πάρεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου ή εφέτης ή πρόεδρος πρωτοδικών ή πρωτοδίκης των διοικητικών ή των πολιτικών δικαστηρίων ή εισαγγελέας ή αντεισαγγελέας εφετών ή εισαγγελέας ή αντεισαγγελέας πρωτοδικών με τον αναπληρωτή του, οι οποίοι υποδεικνύονται από τον Πρόεδρο του οικείου δικαστηρίου ή από τον προϊστάμενο της οικείας εισαγγελίας.
β) Ένα (1) μέλος, ο οποίος είναι πάρεδρος ή δικαστικός πληρεξούσιος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους με τον αναπληρωτή του, οι οποίοι υποδεικνύονται από τον Πρόεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
γ) Ένα (1) μέλος, ο οποίος είναι μόνιμος υπάλληλος, προϊστάμενος Διεύθυνσης Υπουργείου, Αποκεντρωμένης Διοίκησης, Περιφέρειας ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, με τον αναπληρωτή του, οι οποίοι δεν υπάγονται στην αρμοδιότητα του οργάνου που εκδίδει την απόφαση σύστασης του συμβουλίου της παραγράφου 1. Οι προϊστάμενοι Διευθύνσεων υποδεικνύονται από τον Πρόεδρο του Δευτεροβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου ύστερα από κλήρωση που γίνεται, σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στην παράγραφο 9 του παρόντος και υπηρετούν στην έδρα του αρμόδιου πειθαρχικού συμβουλίου.
δ) Δύο (2) αιρετούς εκπροσώπους με τους αναπληρωτές τους οι οποίοι είναι μέλη του Πενταμελούς Υπηρεσιακού Συμβουλίου στο οποίο υπάγεται ο διωκόμενος υπάλληλος.
Υπό διαβούλευση νομοσχέδιο
Άρθρο 20
Σύσταση Πειθαρχικού Συμβουλίου Ανθρώπινου Δυναμικού Δημόσιου Τομέα – Προσθήκη άρθρου 119Α στον Κώδικα Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ.
Στον Κώδικα Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων
Ν.Π.Δ.Δ. (ν. 3528/2007, Α’ 26), προστίθεται άρθρο 119Α ως εξής:
«Άρθρο 119Α
Πειθαρχικό Συμβούλιο Ανθρώπινου Δυναμικού Δημόσιου Τομέα
1. Στο Υπουργείο Εσωτερικών συστήνεται συλλογικό όργανο με την ονομασία «Πειθαρχικό Συμβούλιο Ανθρώπινου Δυναμικού Δημόσιου Τομέα», το οποίο είναι αρμόδιο για την άσκηση πειθαρχικής εξουσίας στους υπαλλήλους του Δημοσίου και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου (ν.π.δ.δ.), σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 119Γ.
2. Το όργανο αποτελείται από πενήντα (50) μέλη, λειτουργούς του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (Ν.Σ.Κ.), ως εξής:
α) έναν (1) Αντιπρόεδρο του Ν.Σ.Κ., ως Συντονιστή,
β) δεκατρείς (13) Νομικούς Συμβούλους του Κράτους,
γ) δεκαοκτώ (18) Παρέδρους του Ν.Σ.Κ. και
δ) δεκαοκτώ (18) Δικαστικούς Πληρεξουσίους του Ν.Σ.Κ. με τριετή τουλάχιστον υπηρεσία.
Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, η οποία εκδίδεται ύστερα από πρόταση του
Προέδρου του Ν.Σ.Κ., ορίζονται τα μέλη του και συγκροτείται το όργανο, με διετή θητεία, η οποία μπορεί να ανανεωθεί μέχρι δύο (2) φορές για ισόχρονη διάρκεια. Μέλη του Συμβουλίου, των οποίων η θητεία έχει ανανεωθεί δύο (2) φορές, μπορούν να ορίζονται εκ νέου, εφόσον παρέλθει χρονικό διάστημα έξι (6) ετών από τη λήξη της τελευταίας θητείας τους. Η αντικατάσταση μέλους πριν από τη λήξη της θητείας του είναι δυνατή μόνο για λόγο που ανάγεται στην άσκηση των καθηκόντων του, ο οποίος και πρέπει να βεβαιώνεται στη σχετική πράξη. Στην περίπτωση του τετάρτου εδαφίου, καθώς και στην περίπτωση απώλειας της ιδιότητας του λειτουργού του Ν.Σ.Κ. ή στην περίπτωση της παρ. 4 του άρθρου 119Β, περί περιορισμών στη σύνθεση των Κλιμακίων του Πειθαρχικού Συμβουλίου λόγω πειθαρχικών εκκρεμοτήτων ή ορίου ηλικίας, με απόφαση του Συντονιστή ο Πρόεδρος ή το μέλος που ελλείπει αντικαθίσταται στα Κλιμάκια από άλλο μέλος του πειθαρχικού συμβουλίου.
3. Τα μέλη του Συμβουλίου, κατά τη διάρκεια της θητείας τους, απαλλάσσονται από κάθε άλλη υπηρεσία, με εξαίρεση τους Νομικούς Συμβούλους, οι οποίοι συμμετέχουν στα Τμήματα και στην Ολομέλεια του Ν.Σ.Κ. Για την υπηρεσιακή κατάσταση των μελών του πειθαρχικού συμβουλίου εφαρμόζονται οι διατάξεις του ν. 4831/2021 (Α’ 170), περί οργανισμού του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
4. Το Πειθαρχικό Συμβούλιο Ανθρώπινου Δυναμικού Δημόσιου Τομέα λειτουργεί και
συνεδριάζει σε κλιμάκια τριμελούς και πενταμελούς σύνθεσης.
5. Έδρα του Πειθαρχικού Συμβουλίου ορίζεται το κατάστημα στέγασης των υπηρεσιών του Υπουργείου Εσωτερικών στην Αθήνα.».
Άρθρο 22
Αρμοδιότητα των Κλιμακίων του Πειθαρχικού Συμβουλίου Ανθρώπινου Δυναμικού Δημοσίου Τομέα – Προσθήκη άρθρου 119Γ στον Κώδικα Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ.
Στον Κώδικα Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ. (ν. 3528/2007, Α’ 26), προστίθεται άρθρο 119Γ ως εξής:
«Άρθρο 119Γ Αρμοδιότητα των Κλιμακίων του Πειθαρχικού Συμβουλίου Ανθρώπινου Δυναμικού Δημοσίου Τομέα»
Άρθρο 66
Μεταβατικές διατάξεις
4. Τα πρωτοβάθμια πειθαρχικά συμβούλια του άρθρου 146Β και το Δευτεροβάθμιο
Πειθαρχικό Συμβούλιο του άρθρου 146Α του Κώδικα Δημόσιων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ., καθώς και τα πρωτοβάθμια ή δευτεροβάθμια πειθαρχικά συμβούλια που συγκροτούνται με ειδικές διατάξεις, αλλά εφαρμόζουν τις διατάξεις πειθαρχικού δικαίου του Κώδικα Δημόσιων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ. εξετάζουν το αργότερο μέχρι την 31η.12.2026 τις πειθαρχικές υποθέσεις που παραπέμπονται σε αυτά μέχρι την 31η.12.2025 σύμφωνα με τις ουσιαστικού και διαδικαστικού δικαίου πειθαρχικές διατάξεις που ίσχυαν έως την 31η.12.2025.[2]
Στο σημείο αυτό θα κάνουμε και μια σύντομη αναφορά στις αντίστοιχες ρυθμίσεις του γαλλικού δικαίου:
Décret n°89-677 du 18 septembre 1989 relatif à la procédure disciplinaire applicable aux fonctionnaires territoriaux / Διάταγμα σχετικό με την πειθαρχική διαδικασία των δημοσίων υπαλλήλων της επικράτειας
Άρθρο 1
Το πειθαρχικό συμβούλιο αποτελεί μια ισομερή διοικητική επιτροπή, στην οποία υπάγεται ο υπάλληλος που διώκεται. Η πειθαρχική επιτροπή προεδρεύεται από δικαστικό λειτουργό της διοικητικής δικαιοσύνης, ενεργό ή επί τιμή, που ορίζεται από τον πρόεδρο του διοικητικού δικαστηρίου στην περιφέρεια του οποίου έχει την έδρα της η πειθαρχική επιτροπή… Το πειθαρχικό συμβούλιο συνεδριάζει στο κέντρο της περιφερειακής διοίκησης, η οποία είναι αρμόδια για την υπηρεσία ή το τμήμα όπου υπηρετεί ο ενδιαφερόμενος δημόσιος υπάλληλος.
Στο πειθαρχικό συμβούλιο συμμετέχουν ισάριθμοι εκπρόσωποι του προσωπικού και εκπρόσωποι των υπηρεσιών τοπικής αυτοδιοίκησης και των δημόσιων υπηρεσιών .
Στη συνέχεια, θα διατυπώσουμε τις εξής παρατηρήσεις, οι οποίες θα τύχουν εκτενέστερης επεξεργασίας, κατόπιν της τελικής διαμόρφωσης και ψήφισης του υπό κρίση νομοσχεδίου:
1. Σύμφωνα με το άρθρο 103 παρ. 1 του Συντάγματος «. Οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι εκτελεστές της θέλησης του Κράτους και υπηρετούν το Λαό οφείλουν πίστη στο Σύνταγμα και αφοσίωση στην Πατρίδα.» Επίσης σύμφωνα με άρθρο 103 παρ. 4 «.Οι δημόσιοι υπάλληλοι που κατέχουν οργανικές θέσεις είναι μόνιμοι εφόσον αυτές οι θέσεις υπάρχουν. Αυτοί εξελίσσονται μισθολογικά σύμφωνα με τους όρους του νόμου και, εκτός από τις περιπτώσεις που αποχωρούν λόγω ορίου ηλικίας ή παύονται με δικαστική απόφαση, δεν μπορούν να μετατεθούν χωρίς γνωμοδότηση ούτε να υποβιβαστούν ή να παυθούν χωρίς απόφαση υπηρεσιακού συμβουλίου, που αποτελείται τουλάχιστον κατά τα δύο τρίτα από μόνιμους δημόσιους υπαλλήλους.»
Συνεπώς, με το υπό κρίση νομοσχέδιο αναιρείται με έμμεσο τρόπο ο υπηρεσιακός έλεγχος των δημοσίων υπαλλήλων ο οποίος διαφαίνεται πως θα διενεργείται από ένα ανεξάρτητο όργανο του οποίου το εύρος της διακριτικής ευχέρειας δεν καθορίζεται επαρκώς. Και οι αποφάσεις του εν λόγω οργάνου θα καθορίζουν στη συνέχεια τις περαιτέρω ενέργειες του υπηρεσιακού συμβουλίου( δηλαδή θα έχουμε μια μορφή δεσμευτικής γνωμοδότησης από ένα όργανο που δεν εμπίπτει στο στενό πεδίο της δημόσιας διοίκησης).
2. Οι ανωτέρω σκέψεις θα πρέπει να συνδυαστούν με το νομικό και κανονιστικό πλαίσιο που αφορά την οργάνωσή και λειτουργία του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους σε συσχέτιση με το συνταγματικά καθορισμένο ρόλο και την αποστολή των δημοσίων υπάλληλων, Δηλαδή θα πρέπει εξεταστεί η ουσιαστική νομιμοποίηση της εμπλοκής του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους στο πεδίο της εν γένει υπηρεσιακής κατάστασης του προσωπικού του δημοσίου τομέα( βλέπε και νόμο 4831/2021)
3. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να αναφερθεί πως οι δημόσιοι υπάλληλοί τελούν σε ιδιαίτερη νομική σχέση με το δημόσιο, κάτι που κατοχυρώνεται συνταγματικά και αναγνωρίζεται νομολογιακά. Το κράτος αποτελεί ένα ιδιαίτερο νομικό πρόσωπο , η βούληση του οποίου εκφράζεται και υλοποιείται διάμεσου του δημοσιοϋπαλληλικού σώματος. Για τους λόγους αυτούς κι έλεγχος της δράσης των οργάνων του δημοσίου θα πρέπει κατά την ορθότερη άποψη να διενεργείται από συλλογικά όργανα με μικτή σύνθεση, έτσι ώστε να διαμορφώνεται μια πληρέστερη προσέγγιση της εκάστοτε δράσης και του πιθανολογούμενου του πειθαρχικού παραπτώματος .
4. Θα πρέπει επίσης να αναφέρουμε πως το πειθαρχικό δίκαιο στο δημόσιο διασυνδέεται αιτιωδώς και με άλλες συνταγματικές διατάξεις καθώς και με διατάξεις του πρωτογενούς αλλά και του δευτερογενούς ευρωπαϊκού δικαίου και της ΕΣΔΑ ( πχ Σύνταγμα άρθρα 20 και 25 ΕΣΔΑ άρθρο 6, Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση άρθρο 2, θα τα αναλύσουμε τα σχετικά νομικά ζητήματα, εφόσον το υπό κρίση νομοσχέδιο ψηφιστεί και δημοσιευτεί στο ΦΕΚ). Επίσης, υπάρχει η διάκριση στο πειθαρχικό δίκαιο των μονίμων υπαλλήλων και των υπαλλήλων αορίστου χρόνου. Θα πρέπει να παρατηρήσουμε πως με την υπό κρίση νομοθετική πρωτοβουλία ανακύπτουν ζητήματα διαχρονικού δικαίου ,συναφών διοικητικών πρακτικών κι ενδεχομένως ανακύπτει μια προβληματική σχετικά με την κατοχύρωση και την άσκηση της συνδικαλιστικής δράσης στο δημόσιο.
5. Επιπρόσθετα, αναφορικά με την περίπτωση του e-ΕΦΚΑ υφίσταται ειδική ρύθμιση για την πειθαρχική διαδικασία , στο νόμο 4892/2022 αρ. 9 παρ. 5 που ορίζει τα εξής: «5. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων συνιστάται στον e-Ε.Φ.Κ.Α. πειθαρχικό συμβούλιο για τριετή θητεία, το οποίο είναι τριμελές και αποτελείται από:
α) Τον Πρόεδρο, ο οποίος είναι πάρεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου ή εφέτης ή πρόεδρος πρωτοδικών ή πρωτοδίκης των διοικητικών δικαστηρίων με τον αναπληρωτή του, οι οποίοι υποδεικνύονται από τον πρόεδρο του οικείου δικαστηρίου,
β) ένα (1) μέλος, ο οποίος είναι πάρεδρος ή δικαστικός πληρεξούσιος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους με τον αναπληρωτή του, οι οποίοι υποδεικνύονται από τον Πρόεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους,
γ) ένα (1) μέλος, ο οποίος είναι μόνιμος υπάλληλος, προϊστάμενος διεύθυνσης της Ενιαίας Αρχής Διαφάνειας (Ε.Α.Δ.) με τον αναπληρωτή του, ο οποίος υποδεικνύεται από τον Διοικητή της Ε.Α.Δ.»
Αυτές οι είναι οι πρώτες παρατηρήσεις μας επί του παρόντος. Αναμένουμε την εξέλιξη της επεξεργασίας και της ψήφισης του νομοσχεδίου και θα επανέλθουμε.
Αριστείδης Πρεδάρης
Υποψήφιος διδάκτωρ Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, Master 2 en droit public spécialisé – υπάλληλος e -ΕΦΚΑ
[1] Βλέπε και ιστοσελίδα της ΑΔΕΔΥ
[2] Βλέπε Ανάλυση Συνεπειών Ρύθμισης: «Η ταυτότητα της αξιολογούμενης ρύθμισης 1. Ποιο ζήτημα αντιμετωπίζει η αξιολογούμενη ρύθμιση; Με τις αξιολογούμενες ρυθμίσεις του Μέρους Α’, επιχειρείται η αντιμετώπιση χρόνιων καθυστερήσεων που έχουν παρουσιαστεί κατά τη διαδικασία της πειθαρχικής διαδικασίας στον εν γένει δημόσιο τομέα. Σύμφωνα με τηρούμενα στατιστικά στοιχεία, μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2024 περίπου δύο χιλιάδες τριακόσιες (2.300) πειθαρχικές υποθέσεις εκκρεμούν στα εκατό (100) Πρωτοβάθμια Πειθαρχικά Συμβούλια του Δημοσίου.»
Αλλά δεν αντιμετωπίζονται με επαρκή, κατά την άποψη μας, τρόπο τα συνταγματικά κι εν γένει νομικά ζητήματα που ανακύπτουν από την προτεινόμενη ρύθμιση.
