Search
Close this search box.

Το φαινόμενο SLAPP: Η πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για προστασία της ελευθερίας της έκφρασης.

Η Χριστίνα Βρεττού γράφει για τη νέα πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά του φαινομένου SLAPP (αβάσιμες μηνύσεις ή αγωγές που κατατίθενται από κάποιο ισχυρό πρόσωπο ή οργανισμό ενάντια σε μη κυβερνητικά πρόσωπα, οργανισμούς και δημοσιογράφους, που εκφράζουν κριτική σχετικά με ζήτημα δημοσίου ενδιαφέροντος) στην οποία συμμετέχει και η χώρα μας.

Η αξία της ελευθερίας της έκφρασης και του τύπου σε μία δημοκρατική κοινωνία αποτυπώνεται εναργώς στο απόσπασμα της απόφασης της Νew York Times v. Sullivan του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, όπου έγινε δεκτό ότι «στο πλαίσιο της βαθιάς εθνικής δέσμευσης στην αρχή ότι ο διάλογος πάνω σε δημόσια θέματα πρέπει να είναι δίχως αναστολές, ζωηρός και ανοιχτός στα πάντα», ο συνταγματικά προστατευόμενος λόγος «μπορεί να περιλαμβάνει σφοδρές, καυστικές και κάποιες φορές δυσάρεστα οξείες επιθέσεις σε κυβερνητικούς και δημόσιους λειτουργούς».

Ομοίως, η νομολογία του Δικαστηρίου του Στρασβούργου εξασφαλίζει την προνομιακή μεταχείριση της ελευθερίας της έκφρασης, ιδίως σε περιπτώσεις προσβολής της τιμής δημοσίων προσώπων καθώς και σε περιπτώσεις ζητημάτων δημοσίου ενδιαφέροντος. Στο ως άνω πλαίσιο μία καινούρια πρωτοβουλία ξεκινά τώρα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς αντιμετώπιση σε ευρωπαϊκό επίπεδο του φαινομένου SLAPP (Strategic lawsuits against public participation), που εντάσσεται στο Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για τη Δημοκρατία.

Ο όρος SLAPP αναφέρεται σε αβάσιμες μηνύσεις (ή αγωγές) που κατατίθενται από κάποιο ισχυρό πρόσωπο ή οργανισμό (για παράδειγμα μια επιχείρηση ή ένα υψηλά ιστάμενο δημόσιο πρόσωπο) ενάντια σε μη κυβερνητικά πρόσωπα, οργανισμούς και δημοσιογράφους, που εκφράζουν κριτική σχετικά με ζήτημα δημοσίου ενδιαφέροντος. Σκοπός τέτοιων μηνύσεων δεν είναι να κερδηθεί η δικαστική υπόθεση, αλλά ο εκφοβισμός όσων ασκούν κριτική μέσω της ηθικής και οικονομικής εξουθένωσής τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η άσκηση πολλών αγωγών του ίδιου ενάγοντος κατά του ίδιου εναγόμενου, αφορουσών ακόμη και το ίδιο άρθρο, ή η καταχρηστική εναγωγή δημοσιογράφου, ιδίως σε περιπτώσεις δημοσίευσης στο διαδίκτυο, ενώπιον αλλοδαπού δικαστηρίου.

Για τον λόγο τούτο συστάθηκε τον Μάρτιο του 2021 το Expert Group Αgainst SLAPP, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα φόρουμ που θα παράσχει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την ειδική γνώση και πρακτική εμπειρία προς αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου που απειλεί την δημοκρατική δημόσια συμμετοχή των πολιτών της ΕΕ, με την λήψη νομοθετικών και μη μέτρων προς αντιμετώπιση της φίμωσης του τύπου. Δεν μπορεί παρά να χαιρετίσει κανείς αυτήν την πρωτοβουλία και τη συμμετοχή της Ελλάδας, ιδίως αν ληφθεί υπόψη ότι η ελλιπής προστασία της ελευθερίας της έκφρασης από την ελληνική νομολογία έχει οδηγήσει επανειλημμένως στην καταδίκη της Ελλάδας από το Δικαστήριο του Στρασβούργου για παραβίαση του άρθρου 10 της ΕΣΔΑ. Η ελεύθερη συζήτηση επί των δημοσίων θεμάτων θα εξασφαλίσει την ελεύθερη διαμόρφωση της κοινής γνώμης και θα ικανοποιήσει το αίτημα για διαφάνεια και συνέπεια, το οποίο προβάλλει επιτακτικότερο τη σημερινή εποχή, που η παραπληροφόρηση κυριαρχεί.

Χριστίνα Aντ. Βρεττού
Διδάκτωρ Συνταγματικού Δικαίου, Δικηγόρος
Member of the Expert Group against SLAPP

Σου άρεσε το άρθρο, αλλά σου δημιούργησε νέες απορίες;

Έχεις και άλλα ερωτήματα που σε απασχολούν σε σχέση με το Σύνταγμα, τους Θεσμούς, τα δικαιώματα και τη λειτουργία της Δημοκρατίας;

Σχετικά Άρθρα

Περί των αρνητών της μάσκας

Η θέση «θεωρώ τη χρήση της μάσκας στα σχολεία αναποτελεσματική και τα παιδιά δεν θα συμμορφωθούν, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν περισσότερα προβλήματα» συνιστά συνταγματικώς επιτρεπτή έκφραση γνώμης. Η θέση «Μη στέλνετε τα παιδιά σας με μάσκα στο σχολείο» συνιστά υποκίνηση σε απείθεια σε συγκεκριμένη διάταξη νόμου που – ιδίως στην περίοδο της πανδημίας – ξεφεύγει από τα επιτρεπτά όρια της ελευθερίας του λόγου.

Περισσότερα

Η δημοσιογραφική ελευθερία και οι εχθροί της (video)

Το Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου – Ίδρυμα Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου και το Syntagma Watch συνδιοργάνωσαν, την Πέμπτη 29 Σεπτεμβρίου 2022, δημόσια συζήτηση για τα εμπόδια στην ελεύθερη δημοσιογραφία και την επίδρασή τους στην άσκηση του δημοσιογραφικού λειτουργήματος και την ποιότητα της ενημέρωσης.

Περισσότερα

Εκδήλωση: Η δημοσιογραφική ελευθερία και οι εχθροί της

Αύριο, Πέμπτη 29 Σεπτεμβρίου 2022 και ώρα 17:00-19:00, το Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου – Ίδρυμα Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου, σε συνεργασία με το Syntagma Watch, διοργανώνουν δημόσια συζήτηση για τα εμπόδια στην ελεύθερη δημοσιογραφία και την επίδρασή τους στην άσκηση του δημοσιογραφικού λειτουργήματος και την ποιότητα της ενημέρωσης, με θέμα “Η δημοσιογραφική ελευθερία και οι εχθροί της”.

Περισσότερα

Θέλεις να μαθαίνεις

πρώτος τα νέα μας;

Αν σε ενδιαφέρει να ενημερώνεσαι άμεσα για τις νέες δημοσιεύσεις και τις δράσεις του Syntagma Watch, τότε εγγράψου στο newsletter μας!

Αυτός ο ιστότοπος για τη διευκόλυνση της λειτουργίας του και προκειμένου να σας παρέχει μια προσωποποιημένη εμπειρία χρησιμοποιεί cookies. Για να ενημερωθείτε για τη χρήση των cookies και τις σχετικές ρυθμίσεις μπορείτε να επιλέξετε εδώ

JOIN THE CLUB!

It’s easy: all we need is your email & your eternal love. But we’ll settle for your email.

Subscribe

* indicates required
Email Format

Please select all the ways you would like to hear from Syntagma Watch:

You can unsubscribe at any time by clicking the link in the footer of our emails. For information about our privacy practices, please visit our website.

We use Mailchimp as our marketing platform. By clicking below to subscribe, you acknowledge that your information will be transferred to Mailchimp for processing. Learn more about Mailchimp's privacy practices here.