Search
Close this search box.
Ο Χαράλαμπος Ανθόπουλος γράφει για το δικαίωμα πρόσβασης στο διαδίκτυο, το οποίο, εν μέσω πανδημίας, αναδείχθηκε σε θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, αλλά και προϋπόθεση για τη συνέχιση πλήθους σημαντικών δραστηριοτήτων.

Η συγκυρία της πανδημίας ανέδειξε την καθοριστική σημασία που θα έχει εφεξής για το σύνολο των θεμελιωδών δικαιωμάτων το δικαίωμα πρόσβασης στο διαδίκτυο. Δεν πρόκειται πλέον για ένα από τα πολλά σημαντικά, ή όχι και τόσο σημαντικά, νέα δικαιώματα που εμπλούτισαν τους συνταγματικούς καταλόγους των θεμελιωδών δικαιωμάτων με ή χωρίς συνταγματικές αναθεωρήσεις, αλλά για ένα αληθινά θεμελιώδες δικαίωμα, που αποτελεί προϋπόθεση για την άσκηση και την απόλαυση σχεδόν όλων των άλλων. Εδώ ταιριάζει εξίσου αυτό που είχε ειπωθεί για το δικαίωμα στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, δηλαδή ότι είναι το δικαίωμα να έχουμε δικαιώματα. Η αρχική του λειτουργία ως μια νέα μορφή άσκησης της ελευθερίας του πληροφορείν και ιδίως της ελευθερίας του πληροφορείσθαι εξακολουθεί να είναι πολύ σημαντική, δεν εξαντλεί όμως τη συνταγματική του σημασία.

Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, ως μια εναλλακτική και απολύτως αναγκαία μορφή πραγματοποίησης του δικαιώματος στην εκπαίδευση κατά τη διάρκεια της πανδημίας, θα συνεχίσει να υπάρχει, συμπληρωματικά έστω, και μετά την πανδημία. Το ίδιο ισχύει, σε μεγαλύτερο βαθμό, για την εξ αποστάσεως εργασία, υπό τη μορφή πλέον της «ευφυούς εργασίας» (smart working), η οποία φαίνεται ότι θα γενικευθεί στο μέλλον στα επαγγέλματα που μπορεί να βρει εφαρμογή. Η εξ αποστάσεως εργασία μπορεί τελικά να έχει περισσότερο θετικές παρά αρνητικές επιπτώσεις στο δικαίωμα της απασχόλησης συνολικά, θα πρέπει όμως να πλαισιωθεί θεσμικά με προστατευτικά μέτρα για τους εργαζόμενους, μεταξύ των οποίων κεντρική θέση κατέχει το «δικαίωμα αποσύνδεσης», έτσι ώστε οι εργαζόμενοι να μην βρίσκονται διαρκώς υπό το βλέμμα του εργοδότη, ανεξαρτήτως του ωραρίου εργασίας τους.

Αυτά είναι δύο χαρακτηριστικά, αλλά ενδεικτικά μόνο, παραδείγματα. Όλα τα δικαιώματα συμμετοχής στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της χώρας, εξαρτώνται πλέον από το δικαίωμα πρόσβασης στο διαδίκτυο: η οικονομική και η επαγγελματική ελευθερία, η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι (συνεδριάσεις των οργάνων των σωματείων και των ενώσεων on line), η ελευθερία του συνέρχεσθαι (συγκεντρώσεις on line), το δικαίωμα συμμετοχής σε πολιτικά κόμματα (κομματικές διεργασίες και δραστηριότητες on line, ακόμη και συνέδρια on line), οι σχέσεις του πολίτη με τη δημόσια διοίκηση και το δημόσιο υγειονομικό σύστημα, οι οποίες μάλιστα ολοένα και περισσότερο είναι υποχρεωτικά ψηφιακές κλπ.

Ο Έλληνας συνταγματικός νομοθέτης του 2001 υπήρξε ιδιαίτερα προνοητικός πάνω στο θέμα αυτό. Πρώτος στην Ευρώπη κατοχύρωσε ρητά το δικαίωμα πρόσβασης στο διαδίκτυο (άρθρο 5Α παρ. 2 Συντ.), με έμφαση στην κοινωνική του διάσταση, δηλαδή ως ένα νέο θεμελιώδες δικαίωμα που επιβάλλει θετικές ενέργειες του κράτους για την εξασφάλιση της δυνατότητας πρόσβασης όλων των πολιτών στο διαδίκτυο σε όλες τις περιοχές της χώρας και επί ίσοις όροις, με την προώθηση και υλοποίηση πολιτικών, μέτρων, δράσεων και παροχών που θα παραμερίζουν τα οικονομικά, πολιτιστικά και άλλα εμπόδια για την απόλαυσή του.

Η πρωτοβουλία του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης για τη δημιουργία δημοσίων χώρων δωρεάν πρόσβασης στο διαδίκτυο αποτελεί ένα τέτοιο μέτρο υλοποίησης του άρθρου 5Α παρ. 2 Συντ., δεν είναι όμως αρκετή. Η εμπειρία της εξ αποστάσεως σχολικής εκπαίδευσης έδειξε ότι υπάρχει ένας αριθμός φτωχών οικογενειών που δεν έχουν σύνδεση στο διαδίκτυο μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή ή tablet. Χρειάζονται λοιπόν άμεσα και συγκεκριμένα μέτρα, όπως το πρόγραμμα επιδότησης αγοράς τεχνολογικού εξοπλισμού με τη χορήγηση επιταγών 200 ευρώ (που είναι μάλλον ένα μικρό ποσό) σε μαθητές φτωχών οικογενειών, το οποίο ανακοίνωσε πρόσφατα το Υπουργείο Παιδείας, αλλά ακόμη δεν έχει υλοποιηθεί.

Χαράλαμπος Ανθόπουλος
Καθηγητής Δικαίου και Διοίκησης ΕΑΠ

Σου άρεσε το άρθρο, αλλά σου δημιούργησε νέες απορίες;

Έχεις και άλλα ερωτήματα που σε απασχολούν σε σχέση με το Σύνταγμα, τους Θεσμούς, τα δικαιώματα και τη λειτουργία της Δημοκρατίας;

Σχετικά Άρθρα

Σύνταγμα και Πανδημία: Δικαιώματα και Αλληλεγγύη (video-podcast)

Στο 10ο βίντεο του αφιερώματος «Σύνταγμα και Πανδημία» ο Παύλος Ελευθεριάδης (Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης) και η Αλκμήνη Φωτιάδου (Διδάκτωρ Συνταγματικού Δικαίου, Δικηγόρος) συζητούν για τα δικαιώματα και την αλληλεγγύη στο πλαίσιο των περιορισμών που έχουν επιβληθεί για την αντιμετώπιση της διασποράς του Covid-19.

Περισσότερα

Η Πρόεδρος της ΕΕΔΑ, Μαρία Γαβουνέλη, για την Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου 2021

Η Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Μαρία Γαβουνέλη, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων 2021, υπενθυμίζει ότι ο αγώνας για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου, για μία κοινωνία ουσιαστικής ισότητας, συνεχίζεται και είναι διαρκής.

Περισσότερα

Θέλεις να μαθαίνεις

πρώτος τα νέα μας;

Αν σε ενδιαφέρει να ενημερώνεσαι άμεσα για τις νέες δημοσιεύσεις και τις δράσεις του Syntagma Watch, τότε εγγράψου στο newsletter μας!

Αυτός ο ιστότοπος για τη διευκόλυνση της λειτουργίας του και προκειμένου να σας παρέχει μια προσωποποιημένη εμπειρία χρησιμοποιεί cookies. Για να ενημερωθείτε για τη χρήση των cookies και τις σχετικές ρυθμίσεις μπορείτε να επιλέξετε εδώ

JOIN THE CLUB!

It’s easy: all we need is your email & your eternal love. But we’ll settle for your email.

Subscribe

* indicates required
Email Format

Please select all the ways you would like to hear from Syntagma Watch:

You can unsubscribe at any time by clicking the link in the footer of our emails. For information about our privacy practices, please visit our website.

We use Mailchimp as our marketing platform. By clicking below to subscribe, you acknowledge that your information will be transferred to Mailchimp for processing. Learn more about Mailchimp's privacy practices here.