Search
Close this search box.

Ένα πρώτο σχόλιο για την απόρριψη των αιτήσεων ακύρωσης αναφορικά με τις ΟΠΠΙ

Ο Χαράλαμπος Κουρουνδής σχολιάζει την ανακοίνωση του ΣτΕ για την απόρριψη των αιτήσεων ακύρωσης που είχαν κατατεθεί αναφορικά με τις Ομάδες Προστασίας Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων.

Στις 11 Μαΐου 2022, ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας ανακοίνωσε στον ιστότοπο του Δικαστηρίου το αποτέλεσμα της διάσκεψης επί των αιτήσεων ακύρωσης που είχαν κατατεθεί αναφορικά με τις Ομάδες Προστασίας Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων (ΟΠΠΙ – «πανεπιστημιακή αστυνομία») και συζητήθηκαν στην Ολομέλεια στις 11 Μαρτίου 2022. Η ανακοίνωση ενημερώνει, επίσης, ότι η δημοσίευση των αποφάσεων θα γίνει μέχρι τον Σεπτέμβριο, επομένως το σκεπτικό της απόφασης, τα επιχειρήματα της πλειοψηφίας και της μειοψηφίας θα γίνουν γνωστά τότε και θα υποστούν τη βάσανο της επιστημονικής και εν γένει της δημόσιας κριτικής. Τούτη η κριτική είναι πάντοτε αναγκαία διότι η έκδοση μιας δικαστικής απόφασης από το εκάστοτε αρμόδιο Δικαστήριο δεν αποτελεί κριτήριο ορθότητας αλλά εγκυρότητας: με απλά λόγια, η έκδοση μιας δικαστικής απόφασης από το αρμόδιο Δικαστήριο δεν σημαίνει ότι αυτή είναι σωστή ή δίκαιη αλλά ότι αυτή θα εφαρμοστεί από το κράτος μέσω των οργάνων του. Η σε ιδιαιτέρως σύντομο χρονικό διάστημα ανακοίνωση της έκβασης της δίκης είναι, πάντως, ευπρόσδεκτη, αν και η χαρά μας μετριάζεται στον βαθμό που η πρακτική του ΣτΕ για άλλες υποθέσεις που εκδικάστηκαν στο πλαίσιο της Ολομέλειας του ίδιου Δικαστηρίου είναι τελείως διαφορετική (π.χ. μετά από 1 χρόνο και ενάμιση μήνα από τη συζήτηση της προσφυγής για τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν στις απαγορεύσεις συναθροίσεων του 2020 εκκρεμεί ακόμα η δημοσίευση της απόφασης).

 Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η εν λόγω ανακοίνωση περιέχει και κάποιες σύντομες αναφορές στα δύο ζητήματα που δίχασαν ( = στα οποία υπήρξαν μειοψηφίες) το Δικαστήριο, οπότε με βάση αυτές είναι δυνατόν να γίνει ένα πρώτο, αναγκαστικά ελλειπτικό, σχόλιο με τη μορφή δύο παρατηρήσεων:

1. Το Δικαστήριο έκρινε (με μειοψηφία έξι μελών) ότι η σύσταση των ΟΠΠΙ δεν παραβιάζει τις αρχές της ακαδημαϊκής ελευθερίας και της πλήρους αυτοδιοίκησης των ΑΕΙ (άρθρο 16 παρ. 1 και 5 Συντ., αντίστοιχα), κυρίως διότι όταν ο νομοθέτης εκτιμά ότι το δημόσιο συμφέρον επιβάλλει την αστυνόμευση στους χώρους των ΑΕΙ, οι ως άνω συνταγματικές διατάξεις δεν υποχρεώνουν τον νομοθέτη να αναθέτει στα ΑΕΙ τις αρμοδιότητες της τήρησης της δημόσιας τάξης και ασφάλειας, που ασκούνται από το κράτος μέσω των σωμάτων ασφαλείας όπως η ΕΛΑΣ. Ήδη η διατύπωση της πυκνής αυτής σκέψης – που είναι γραμμένη με μακροπερίοδο λόγο και αποτελείται από πλήθος δευτερευουσών προτάσεων – οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το Δικαστήριο προβαίνει σε (ανεπίτρεπτη) σύμφωνη με το νόμο ερμηνεία του Συντάγματος[1]. Έτσι, ο συλλογισμός του είναι κυκλικός: οι Χ συνταγματικές διατάξεις δεν παραβιάζονται διότι όταν ο νομοθέτης εκτιμά ότι το δημόσιο συμφέρον επιβάλλει την Ψ νομοθετική ρύθμιση, οι Χ συνταγματικές διατάξεις δεν υποχρεώνουν τον νομοθέτη…

Το κρίσιμο, εν προκειμένω, είναι ότι η εκτίμηση του δημόσιου συμφέροντος από τον νομοθέτη φαίνεται να αποτελεί, κατά το Συμβούλιο της Επικρατείας, αμάχητο τεκμήριο συνταγματικότητας των επιλογών του. Ωστόσο, όπως έχει τονίσει σε ανύποπτο χρόνο ο Ευάγγελος Βενιζέλος στην κατακλείδα παλαιότερου έργου του για το δημόσιο συμφέρον, «η εμμονή της νομολογίας στην έννοια αυτή κλονίζει την ασφάλεια δικαίου και της επιτρέπει ερμηνευτικές υπεκφυγές και αυθαιρεσίες ασυμβίβαστες με τη νομική υπεροχή και την εγγυητική λειτουργία του Συντάγματος»[2]. Στην εν λόγω υπόθεση, το δημόσιο συμφέρον δείχνει να επιτελεί μια τέτοια λειτουργία, καθώς με την επίκλησή του καθίσταται εφικτή η παράκαμψη του συνταγματικού ορίου που θέτουν οι αρχές της ακαδημαϊκής ελευθερίας και της πλήρους αυτοδιοίκησης των ΑΕΙ[3]. Στον βαθμό, πάντως, που η απόφαση η οποία θα δημοσιευθεί κινείται σε αυτό το πλαίσιο, θα συνιστά μια ριζικά διαφορετική επιλογή σε σχέση με άλλες υποθέσεις που απασχόλησαν το ΣτΕ, όπως η απόδοση της ελληνικής ιθαγένειας σε μετανάστες ή η διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών. Σ’ εκείνες τις περιπτώσεις, το ΣτΕ άσκησε ιδιαιτέρως αυστηρό και εντατικό έλεγχο συνταγματικότητας στον τρόπο με τον οποίο ο νομοθέτης υπηρέτησε το δημόσιο συμφέρον σχετικά με την ιδιότητα του πολίτη ή την εκπαιδευτική πολιτική δείχνοντας ελάχιστη διάθεση αυτοπεριορισμού. 

2. Η ανακοίνωση αναφέρει ότι το Δικαστήριο έκρινε (με μειοψηφία τεσσάρων μελών) ότι «στις διατάξεις του άρθρου 18 παρ. 4 του ν. 4777/2021, καθώς και στην κείμενη νομοθεσία προσδιορίζονται η αποστολή, οι αρμοδιότητες και τα καθήκοντα των ΟΠΠΙ, όπως επίσης περαιτέρω και τα προσόντα και κριτήρια πρόσληψης των ειδικών φρουρών, οι οποίοι θα στελεχώσουν τις ΟΠΠΙ· τα ζητήματα, περί των οποίων χορηγείται εξουσιοδότηση με τα άρθρα 18 παρ. 6 και 20 του ίδιου νόμου, επιβάλλεται από την ίδια την εξουσιοδοτική διάταξη να ρυθμισθούν όχι στο παρόν στάδιο της προκήρυξης διαγωνισμού πλήρωσης θέσεων ειδικών φρουρών για τη στελέχωση των ΟΠΠΙ ούτε στο στάδιο της εκπαίδευσης αυτών αλλά πριν από τη διάθεση ΟΠΠΙ στα ΑΕΙ». Τούτες οι αναφορές της ανακοίνωσης εγείρουν επίσης ερωτηματικά. Το άρθρο 18 παρ. 4 του ν. 4777/2021 αναφέρεται όντως στην αποστολή και στις αρμοδιότητες των ΟΠΠΙ, δεν διαλαμβάνει όμως οποιαδήποτε μνεία στα προσόντα και στα κριτήρια πρόσληψης των ειδικών φρουρών. Περαιτέρω, η έκτη παράγραφος του ίδιου νόμου ορίζει ότι με διάταγμα «καθορίζονται οι ειδικότεροι όροι και προϋποθέσεις σχετικά με τη διαδικασία διάθεσης του προσωπικού των Ο.Π.Π.Ι., τα ζητήματα οργάνωσης, συγκρότησης, λειτουργίας και εξοπλισμού των Ο.Π.Π.Ι., οι ειδικότεροι όροι και λεπτομέρειες σχετικά με την άσκηση των καθηκόντων του, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος». Από αυτήν την εξουσιοδοτική διάταξη, όμως, δύσκολα συνάγεται ότι η ρύθμιση των παραπάνω ζητημάτων δεν επιβάλλεται να γίνει πριν από την προκήρυξη του διαγωνισμού. Και τούτο όχι μόνο με όρους διοικητικής αποτελεσματικότητας, αλλά και (ιδίως) επειδή τα συγκεκριμένα ζητήματα αφορούν ουσιαστικές ρυθμίσεις που σχετίζονται με τα προσόντα του προσωπικού και τον τρόπο οργάνωσης των ΟΠΠΙ, άρα φαίνεται πιο εύλογη η άποψη ότι εφόσον το εν λόγω εκτελεστικό διάταγμα έχει προβλεφθεί ότι θα οργανώσει (με βάση το νόμο) ένα τμήμα της λειτουργίας των ΑΕΙ όφειλε να έχει προηγηθεί η έκδοσή του.

Χαράλαμπος Κουρουνδής
ΔΝ, μεταδιδακτορικός ερευνητής (υπότροφος ΙΚΥ)


Υποσημειώσεις:

[1] Βλ. και τις σχετικές σκέψεις του Φ. Βασιλόγιαννη, https://www.syntagmawatch.gr/trending-issues/mia-symfwnh-me-to-syntagma-ermhneia-tou-nomou-h-mhpws-mia-symfwnh-me-ton-nomo-ermhneia-tou-syntagmatos/?fbclid=IwAR1H5hBGAwwOcFQyb72CbuzfS0iXDbKWEzYXkTY70iO_zYx4LIKw3B7D1Cw.

[2] Ευ. Βενιζέλος, Το γενικό συμφέρον και οι περιορισμοί των συνταγματικών δικαιωμάτων. Κριτική προσέγγιση των τάσεων της νομολογίας, Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1990. Η υπογράμμιση είναι δική του.

[3] Για τις τοποθετήσεις της συνταγματικής επιστήμης αναφορικά με τη συνταγματικότητα των διατάξεων του ν. 4777/2021 με γνώμονα τις αρχές της ακαδημαϊκής ελευθερίας και της πλήρους αυτοδιοίκησης των ΑΕΙ βλ. αναλυτικά τις συμβολές στον φάκελο Αστυνόμευση των ΑΕΙ και Σύνταγμα στον ιστότοπο constitutionalism.gr.

Σου άρεσε το άρθρο, αλλά σου δημιούργησε νέες απορίες;

Έχεις και άλλα ερωτήματα που σε απασχολούν σε σχέση με το Σύνταγμα, τους Θεσμούς, τα δικαιώματα και τη λειτουργία της Δημοκρατίας;

Σχετικά Άρθρα

Η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πολωνίας (video-podcast)

Ο Χρήστος Παπαστυλιανός σχολιάζει την απόφαση που έλαβε το Συνταγματικό Δικαστήριο της Πολωνίας στις 7 Οκτωβρίου, σύμφωνα με την οποία τμήματα του δικαίου της ΕΕ αντιτίθενται στο πολωνικό Σύνταγμα και τα δικαστικά όργανα της Ένωσης, με τη νομολογία τους, δεν μπορούν να υπερβαίνουν ή να συγκρούονται με το Σύνταγμα της χώρας.

Περισσότερα

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου / Δεκάλεπτα Μαθήματα για το Σύνταγμα (video-podcast)

Στο 11ο Βίντεο-Μάθημα της ειδικής εκπαιδευτικής ενότητας, με τίτλο «Δεκάλεπτα Μαθήματα για το Σύνταγμα» ο Απόστολος Βλαχογιάννης (Διδάκτωρ Συνταγματικού Δικαίου) εξηγεί την πορεία, τον ρόλο και τη συμβολή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στην προστασία των δικαιωμάτων.

Περισσότερα

Θέλεις να μαθαίνεις

πρώτος τα νέα μας;

Αν σε ενδιαφέρει να ενημερώνεσαι άμεσα για τις νέες δημοσιεύσεις και τις δράσεις του Syntagma Watch, τότε εγγράψου στο newsletter μας!

Αυτός ο ιστότοπος για τη διευκόλυνση της λειτουργίας του και προκειμένου να σας παρέχει μια προσωποποιημένη εμπειρία χρησιμοποιεί cookies. Για να ενημερωθείτε για τη χρήση των cookies και τις σχετικές ρυθμίσεις μπορείτε να επιλέξετε εδώ

JOIN THE CLUB!

It’s easy: all we need is your email & your eternal love. But we’ll settle for your email.

Subscribe

* indicates required
Email Format

Please select all the ways you would like to hear from Syntagma Watch:

You can unsubscribe at any time by clicking the link in the footer of our emails. For information about our privacy practices, please visit our website.

We use Mailchimp as our marketing platform. By clicking below to subscribe, you acknowledge that your information will be transferred to Mailchimp for processing. Learn more about Mailchimp's privacy practices here.