Search
Close this search box.
Τι ισχύει σε θεσμικό επίπεδο για την Εκκλησία, όσο διαρκούν τα περιοριστικά μέτρα για την πανδημία; Με αφορμή τον εορτασμό των Θεοφανείων, ο Συνταγματολόγος- Δικηγόρος Κωνσταντίνος Μποτόπουλος απαντά με σαφήνεια.

Δεν είναι η πρώτη φορά που, εν μέσω και λόγω πανδημίας, η Εκκλησία όχι μόνο διαφωνεί με αποφάσεις της κυβέρνησης που την αφορούν αλλά και έδωσε, λόγω και πράξει, δείγματα απειθαρχίας. Το ότι τελικά, υπό την πίεση των δικαστηρίων και μεγάλου μέρους του πολιτικού συστήματος και της κοινωνίας, έκανε μισό βήμα πίσω (όχι στον αγιασμό των υδάτων, αλλά ναι στους πιστούς), δεν αλλάζει την ουσία.

Από θεσμική άποψη, τα πράγματα, και για τον εορτασμό των Θεοφανίων και γενικότερα, έχουν ως εξής:

α) η “επικρατούσα” θέση που προσδίδει το Σύνταγμα (άρθρο 3 παρ. 1) στην ορθόδοξη θρησκεία δεν θεμελιώνει δικαίωμα εναντίωσης της Εκκλησίας, ή της εκκλησιαστικής ιεραρχίας, ή μεμονωμένων ιεραρχών, σε αποφάσεις γενικής εφαρμογής, ούτε θεσπίζει δυνατότητα λειτουργίας στο πλαίσιο ειδικών, μόνο για την Εκκλησία, κανόνων.

β) το “αυτοδιοίκητο” – η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος είναι «αυτοκέφαλη», κατά τη διατύπωση του άρθρου 3 παρ. 1 του Συντάγματος – συνδέεται αποκλειστικά με τα του (θρησκευτικού) οίκου της, αναφέρεται στον τρόπο εσωτερικής διοίκησής της και δεν εκτείνεται ούτε μπορεί να αντικαταστήσει μέτρα δημοσίου συμφέροντος, ιδίως, όπως συμβαίνει στην προκείμενη περίπτωση, όταν λαμβάνονται για λόγους προστασίας της υγείας.

γ) ακριβώς επειδή δεν έχει ειδικά έναντι της  κυβέρνησης προνόμια, η Εκκλησία δεν μπορεί να επικαλεστεί, περισσότερο από άλλους φορείς και οργανώσεις, ένα “δικαίωμα μη αιφνιδιασμού” έναντι αλλαγών (πόσοι πιστοί θα επιτρέπεται να παρακολουθήσουν συγκεκριμένη λειτουργία), που δικαιούται να επιφέρει η κυβέρνηση βάσει αντίστοιχων αλλαγών συνθηκών ή δεδομένων στο υγειονομικό μέτωπο. Ως προς αυτό δεν διαφέρει, για παράδειγμα, με τους καταστηματάρχες ή τα σχολεία, για τους οποίους λήφθηκαν περιοριστικά μέτρα που στη συνέχεια άλλαξαν.

δ) η Εκκλησία δεν διαθέτει κάποιο ειδικό “δικαίωμα ανυπακοής”, που να στηρίζεται στη θεσμική θέση, την κοινωνική σημασία της και τη σχέση της με τους πιστούς (βλ. και προηγούμενο σχετικό μου κείμενο με τίτλο Τα όρια της ανυπακοής). Οφείλει να υπακούει σε νόμιμες αποφάσεις που την περιλαμβάνουν και να τις αμφισβητεί μόνον ενώπιον των δικαστηρίων. Μέχρι να εκδοθούν αποφάσεις και από τη στιγμή που θα εκδοθούν αποφάσεις, όπως οι πρόσφατες του Συμβουλίου της Επικρατείας, η Εκκλησία έχει νομική μεν υποχρέωση να τις σεβαστεί, ηθική δε να διαπαιδαγωγήσει κατάλληλα το ποίμνιο της.

Δεν τίθεται, λοιπόν, για την Εκκλησία θέμα “να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων”, όπως είπε με συμφιλιωτική διάθεση, αλλά όχι κατά νομική ακριβολογία, ο Πρωθυπουργός. Στο ύψος του θεσμικού της και μόνο ρόλου οφείλει να σταθεί. Και η Πολιτεία να εξασφαλίσει ότι δεν θα συντελεστούν υπέρ της διακρίσεις που δεν προβλέπονται από το Σύνταγμα. Ό,τι ίσχυσε, υπό πιο δύσκολες συνθήκες, για τις ταυτότητες, ισχύει και για την πανδημία – πόσο μάλλον που η πανδημία φρόντισε να υπενθυμίσει σε όλους, και στην Εκκλησία, ότι δεν κάνει διακρίσεις. 

Κώστας Μποτόπουλος
Συνταγματολόγος, Δικηγόρος

Σου άρεσε το άρθρο, αλλά σου δημιούργησε νέες απορίες;

Έχεις και άλλα ερωτήματα που σε απασχολούν σε σχέση με το Σύνταγμα, τους Θεσμούς, τα δικαιώματα και τη λειτουργία της Δημοκρατίας;

Σχετικά Άρθρα

Tsatsos Foundation Forum 2022: Το μέλλον της εργασίας και της ευημερίας (video)

Ο Πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου – Ιδρύματος Θεμιστοκλή & Δημήτρη Τσάτσου, Ξενοφών Κοντιάδης, συνομιλεί με τον Sir Χριστόφορο Πισσαρίδη για τις νέες μορφές απασχόλησης και την ευημερία στην εργασία.

Περισσότερα

Σβήνουμε το στίγμα. Στον λόγο μας: Συνέντευξη της Δρ. Μ. Μουσμούτη

Ακούστε τι είπε η Δρ. Μ. Μουσμούτη για τις εκδόσεις του προγράμματος “Σβήνουμε το Στίγμα. Στον λόγο μας”, που προωθεί τον συμπεριληπτικό & αντιστιγματιστικό λόγο και την καταπολέμηση του στίγματος ψυχικής υγείας, στην εκπομπή του Περικλή Βασιλόπουλου “Athens Calling” στο Πρώτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ.

Περισσότερα

Θέλεις να μαθαίνεις

πρώτος τα νέα μας;

Αν σε ενδιαφέρει να ενημερώνεσαι άμεσα για τις νέες δημοσιεύσεις και τις δράσεις του Syntagma Watch, τότε εγγράψου στο newsletter μας!

Αυτός ο ιστότοπος για τη διευκόλυνση της λειτουργίας του και προκειμένου να σας παρέχει μια προσωποποιημένη εμπειρία χρησιμοποιεί cookies. Για να ενημερωθείτε για τη χρήση των cookies και τις σχετικές ρυθμίσεις μπορείτε να επιλέξετε εδώ

JOIN THE CLUB!

It’s easy: all we need is your email & your eternal love. But we’ll settle for your email.

Subscribe

* indicates required
Email Format

Please select all the ways you would like to hear from Syntagma Watch:

You can unsubscribe at any time by clicking the link in the footer of our emails. For information about our privacy practices, please visit our website.

We use Mailchimp as our marketing platform. By clicking below to subscribe, you acknowledge that your information will be transferred to Mailchimp for processing. Learn more about Mailchimp's privacy practices here.