Κράτος Δικαίου

Η φιλελεύθερη δημοκρατία πετυχαίνει να παραμένει σταθερή, γιατί, εν τέλει, οι πολίτες προτιμούν ένα πολιτικό πλαίσιο που σέβεται όλους το ίδιο. Τι σημαίνουν τα παραπάνω για τη σχέση ελευθερίας και ασφάλειας; Η ιδέα ότι η σταθερότητα της δημοκρατικής κοινωνίας στηρίζεται πάνω στον ίσο σεβασμό της ελευθερίας του καθενός είναι ένας νέος τρόπος νοηματοδότησης της σχέσης ασφάλειας και ελευθερίας.

Το «κράτος δικαίου» είναι άξιο της ονομασίας του μονάχα εάν οπλίζει θεσμικά τον καθένα και την καθεμιά μας με τη δυνατότητα να στραφούμε σε αρμόδιες Αρχές έτσι ώστε να πετύχουμε να αναγνωριστούν ως τέτοιες οι αυθαίρετες αποφάσεις της διοίκησης και, στο μέτρο του νομίμως δυνατού, να αλλάξουν.

Ακόμα και ένα λιγότερο καλό (κατά την αντίληψή του καθενός από εμάς) Σύνταγμα οφείλουμε να το σεβόμαστε και να μην το παραβιάζουμε. Είναι το κοινωνικό μας συμβόλαιο και η εγγύηση ύπαρξης μιας στοιχειώδους κοινωνικής ειρήνης και πολιτισμένης συμβίωσης μεταξύ μας.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι ο εκπρόσωπος του ελληνικού κράτους απέναντι σε άλλα κράτη, αλλά οι συνταγματικές αρμοδιότητές του είναι στην πραγματικότητα περιορισμένες. Παρόλα αυτά επιτελεί έναν θεμελιώδη ενοποιητικό ρόλο εντός της πολιτείας.

Σήμερα μέρος της Ευρώπης λέει πως «για να μην αναπτύσσεται η ακροδεξιά δεν θα πρέπει να έχουμε πρόσφυγες». Και ενώ ενίοτε είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς τους μετανάστες από τους πρόσφυγες, το μεταναστευτικό και το προσφυγικό έχουν γίνει σημεία αιχμής του λόγου των χώρων που επιβουλεύονται τον δημοκρατικό – φιλελεύθερο χαρακτήρα των πολιτευμάτων μας.

Ενώ ο νόμος, όπως επιβάλλει το Σύνταγμα, πρέπει να εφαρμόζεται με ισότητα σε όλους μας, αυτό στην πράξη δεν συνεπάγεται ότι πράγματι συμβαίνει σε κάθε περίπτωση. Μεταξύ του νόμου και αυτών στους οποίους εφαρμόζεται ο νόμος παρεμβάλλονται αυτοί που καλούνται να τον εφαρμόσουν, δηλαδή στην όλη διαδικασία υπεισέρχεται ο υποκειμενισμός.

H ευρωπαϊκή ενοποίηση στηρίχθηκε εξαρχής στο Δίκαιο και εξελίχθηκε στη βάση δικαιικών θεσμών. Σήμερα, εποχή στην οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση διέρχεται δομική κρίση, το Κράτος Δικαίου και το αξιακό υπόβαθρο που το συνοδεύει συνιστούν έναν εκ των βασικών αξόνων γύρω από τους οποίους οφείλει να συγκροτηθεί η ενωσιακή ταυτότητα.

Παλιότερα οι εχθροί του Συντάγματος ήταν όσοι με φανερό τρόπο εναντιώνονταν στη θέσπισή του, παραβίαζαν συστηματικά όσες από τις διατάξεις του τούς ενοχλούσαν περισσότερο ή το καταργούσαν ευθέως με πραξικόπημα. Σήμερα, ωστόσο, υπάρχουν οι λεγόμενοι «κρυφοί» εχθροί.