Search
Close this search box.

Εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων: Σκέψεις με αφορμή πρόσφατη απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Ο Απόστολος Παπακωνσταντίνου σχολιάζει την πρόσφατη απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου σχετικά με την εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων.

Τα ανώτατα δικαστήρια της χώρας κλήθηκαν, όπως ήταν αναμενόμενο, να κρίνουν κατά την τελευταία δεκαετία τη συνταγματικότητα σειράς περιοριστικών οικονομικών μέτρων που επιβλήθηκαν στα πλαίσια των μνημονιακών δεσμεύσεων σε διάφορες κατηγορίες εργαζομένων και συνταξιούχων. Η νομολογιακή παρακαταθήκη που διαμορφώθηκε στην πορεία των ετών αυτών δεν χαρακτηρίζεται πάντα από συνέπεια και σταθερότητα, ούτε διέπεται από συνοχή. Ο ανώτατος δικαστής βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα πρωτόγνωρο ως προς το εύρος και την έντασή του φαινόμενο, όπως αυτό προέκυψε από τα εν λόγω μνημονιακά μέτρα, ενώ παράλληλα οφείλει να προβαίνει σε λεπτές σταθμίσεις, συνεκτιμώντας συγχρόνως τις συνέπειες των αποφάσεών του για την κρατική οικονομία και την κοινωνία. Εξαιτίας των έκτακτων αυτών συνθηκών που βίωσε η χώρα την προηγούμενη δεκαετία τα ανώτατα δικαστήρια βρίσκονται έτσι συχνά ενώπιον διλημμάτων, τα οποία επιλύουν μέσα από συγκεκριμένες ερμηνευτικές, αλλά και «προερμηνευτικές» επιλογές. Ίσως ποτέ στο παρελθόν τα ανώτατα δικαστήρια δεν κλήθηκαν να επιλύσουν τόσο μεγάλο αριθμό διαφορών με έντονο πολιτικό περιεχόμενο και συνέπειες, όσο την τελευταία δεκαετία.

Πρόσφατη απόφαση του ανώτατου δημοσιονομικού δικαστηρίου της χώρας (ΕλΣυν Ολομ. 1477/2021) εντάσσεται στη χορεία των αποφάσεων που επιλύουν κρίσιμα ζητήματα συνταγματικότητας συγκεκριμένων μνημονιακών περικοπών. Ειδικότερα, η Ολομέλεια του Δικαστηρίου κλήθηκε, κατόπιν παραπομπής της υποθέσεως από Τμήμα του, να κρίνει το ζήτημα αν μετά τη θέση σε ισχύ των διατάξεων του ν. 4387/2016 περί της ένταξης των δημοσίων λειτουργών και υπαλλήλων, εν ενεργεία και συνταξιούχων, στον ΕΦΚΑ εξακολουθεί να αντίκειται στο Σύνταγμα η προβλεπόμενη σε μνημονιακές ρυθμίσεις του έτους 2010- παρακράτηση της εισφοράς αλληλεγγύης συνταξιούχων (ΕΑΣ) από τις συντάξεις του Δημοσίου, αφενός για το διάστημα από την 01.01.2017 έως 31.12.2018, κατά το οποίο η Εισφορά διατίθετο για την κάλυψη ελλειμμάτων των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης (ΦΚΑ), αφετέρου για το διάστημα από 01.01.2019 και εφεξής, κατά το οποίο η Εισφορά παρακρατείται υπέρ του Ασφαλιστικού Κεφαλαίου Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ). Το Δικαστήριο, ακολουθώντας κατ’ αρχήν την προγενέστερη απόφασή του (ΕλΣυν Ολομ. 244/2017), με την οποία είχε κριθεί ως αντισυνταγματική η ως άνω «εισφορά» των συνταξιούχων, έκρινε εκ νέου την αντίθεση των διατάξεων που τη θέσπισαν προς τις διατάξεις των άρθρων 4 παρ. 1 και 5 και 25 παρ. 1 και 4 Συντ., προκειμένου όμως για το χρονικό διάστημα έως την 31.12.2018. Αντιθέτως, αποφάνθηκε ότι οι ίδιες αυτές διατάξεις δεν αντιβαίνουν στο Σύνταγμα για το χρονικό διάστημα από 01.01.2019 και εφεξής.

Παρά το γεγονός ότι η κρίση αυτή δεν στερείται θεμελίωσης, εντούτοις είναι σαφές ότι οδηγεί σε μια ασυνήθιστα διαφοροποιημένη, ως προς τη συνταγματικότητά τους, αντιμετώπιση των ιδίων διατάξεων, ανάλογα με συγκεκριμένα χρονικά σημεία, η οποία δύσκολα μπορεί να πείσει, κυρίως τον πολίτη, για τη λογική συνέπειά της. Θα μπορούσε άλλωστε να υποστηριχθεί εύλογα ότι η διατήρηση δραστικών περιοριστικών μέτρων για μεγάλο χρονικό διάστημα και μάλιστα μετά τη σταδιακή έξοδο της χώρας από τη δριμεία οικονομική κρίση των προηγούμενων χρόνων, ενδεχομένως δεν παρίσταται ούτε δικαιολογημένη, ούτε θεμιτή. Πράγματι, ενώ κατά τα πρώτα έτη της οικονομικής κρίσεως, οι ειδικές συνθήκες που επέβαλαν δημοσιονομική λιτότητα δικαιολογούσαν σε κάποιο βαθμό, «έκτακτα» δημοσιονομικά μέτρα, η διατήρηση αυτών μετά την πάροδο ευλόγου χρόνου, δεν παρίσταται κοινωνικοπολιτικά ανεκτή, αλλά ούτε και συνταγματικά θεμιτή. Πράγματι, η διατήρηση επί σειρά ετών παρόμοιων «έκτακτων» μέτρων, όπως είναι για παράδειγμα η εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων, η εισφορά αλληλεγγύης των εργαζομένων ή ακόμη ο «συμπληρωματικός φόρος» του ΕΝΦΙΑ, δεν μπορεί ευχερώς, κατά μείζονα μάλιστα λόγο, να συμβιβαστεί με θεμελιώδεις συνταγματικές αρχές.    

Απόστολος Παπακωνσταντίνου
Διδάκτωρ Συνταγματικού Δικαίου – Δικηγόρος   

Σου άρεσε το άρθρο, αλλά σου δημιούργησε νέες απορίες;

Έχεις και άλλα ερωτήματα που σε απασχολούν σε σχέση με το Σύνταγμα, τους Θεσμούς, τα δικαιώματα και τη λειτουργία της Δημοκρατίας;

Σχετικά Άρθρα

Podcast | Συναντήσεις στο Σύνταγμα Ε8: Κράτος, Δημόσια διοίκηση, νομοθέτηση και διακυβέρνηση. Μια χαίνουσα πληγή

Ο Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου & Πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου, Ξενοφών Κοντιάδης και ο Διοικητικός Επιστήμονας, Σύμβουλος ΑΣΕΠ και πρ. βουλευτής, Παναγιώτης Καρκατσούλης, συζητούν για την Κυβέρνηση και το επιτελικό Κράτος, την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, τη νομοθέτηση και τη Δημόσια Διοίκηση στην Ελλάδα, διαχρονικά αλλά και σήμερα, εντός των πολλαπλών κρίσεων.

Περισσότερα

Η «υπηρεσιακή» Κυβέρνηση κατά το άρθρο 37 παρ. 3 εδ. γ΄ Σ

Ο Χάρης Τσιλιώτης αναφέρεται στη διαδικασία, τον χρονικό ορίζοντα και τις αρμοδιότητες της “υπηρεσιακής” Κυβέρνησης σύμφωνα με το Σύνταγμα, ενώ ανατρέχει και στις περιπτώσεις εφαρμογής της διάταξης κατά τη μεταδικτατορική περίοδο.

Περισσότερα

Σχόλιο στην απόφαση ΣτΕ 1684/2022 για την υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών

Ο Τάκης Βιδάλης σχολιάζει την απόφαση ΣτΕ, σύμφωνα με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή της ΠΟΕΔΗΝ κατά των κυρώσεων που επιβλήθηκαν σε υγειονομικό προσωπικό, το οποίο αρνήθηκε να εμβολιαστεί κατά του COVID-19.

Περισσότερα

Θέλεις να μαθαίνεις

πρώτος τα νέα μας;

Αν σε ενδιαφέρει να ενημερώνεσαι άμεσα για τις νέες δημοσιεύσεις και τις δράσεις του Syntagma Watch, τότε εγγράψου στο newsletter μας!

Αυτός ο ιστότοπος για τη διευκόλυνση της λειτουργίας του και προκειμένου να σας παρέχει μια προσωποποιημένη εμπειρία χρησιμοποιεί cookies. Για να ενημερωθείτε για τη χρήση των cookies και τις σχετικές ρυθμίσεις μπορείτε να επιλέξετε εδώ

JOIN THE CLUB!

It’s easy: all we need is your email & your eternal love. But we’ll settle for your email.

Subscribe

* indicates required
Email Format

Please select all the ways you would like to hear from Syntagma Watch:

You can unsubscribe at any time by clicking the link in the footer of our emails. For information about our privacy practices, please visit our website.

We use Mailchimp as our marketing platform. By clicking below to subscribe, you acknowledge that your information will be transferred to Mailchimp for processing. Learn more about Mailchimp's privacy practices here.