Οι εκλογές για την ανάδειξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, όπως διεξάγονται μέχρι σήμερα, συνιστούν περισσότερο διακύβευμα της εσωτερικής πολιτικής σκηνής κάθε κράτους μέλους, παρά αντιπαράθεση που σχετίζεται με το παρόν και το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.). Έτσι, τα πολιτικά κόμματα που κατεβαίνουν στις εκλογές αυτές, ταυτιζόμενα με τα κόμματα της εθνικής πολιτικής σκηνής, εκλαμβάνουν την εκλογική αναμέτρηση ως πρόκριμα για τις εθνικές εκλογές και αντιπαρατίθενται συνήθως με τους όρους της εσωτερικής πολιτικής συγκυρίας. Η επικράτηση στις Ευρωεκλογές θεωρείται πάντα προάγγελος ανάλογου αποτελέσματος και στις εθνικές εκλογές.
Η κατάσταση αυτή έχει να κάνει βέβαια με την ανυπαρξία ευρωπαϊκού δήμου και το χαμηλό επίπεδο ευρωπαϊκής συνείδησης όλων ανεξαιρέτως των πολιτών σε όλα τα κράτη μέλη. Οι πολίτες αδυνατούν να συνδέσουν το μέλλον τους με το μέλλον της Ε.Ε. και εξακολουθούν να πιστεύουν, όχι αδικαιολόγητα ότι οι δικές τους προοπτικές συνδέονται περισσότερο με την πρόοδο της κάθε χώρας χωριστά παρά με την συνολική επιτυχία του κοινού εγχειρήματος.
Παρά ταύτα, οι Ευρωεκλογές έχουν σημασία. Η Ευρωβουλή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην επεξεργασία της νομοθεσίας, που ισχύει σε όλα τα κράτη μέλη, και αποτελεί σήμερα το 70% των κανόνων που εφαρμόζονται σε εθνικό επίπεδο. Παράλληλα, έχει καταλυτικές εξουσίες στη διαμόρφωση των ενωσιακών προϋπολογισμών, πράγμα από το οποίο για πολλές χώρες και για την Ελλάδα, εξαρτάται το εύρος αλλά και η αποτελεσματικότητα των δημοσίων επενδύσεων. Επιπλέον, μετά τη Συνθήκη της Λισσαβόνας από την Ευρωβουλή και τον εκεί πολιτικό συσχετισμό εξαρτάται και η εκλογή του Προέδρου της Επιτροπής.
Η σημασία των Ευρωεκλογών του 2019
Οι επερχόμενες ευρωεκλογές έχουν μάλιστα ιδιαίτερα κομβική σημασία σε μια περίοδο που παρατηρείται μεγάλη ανάπτυξη των λαϊκιστικών και ευρωσκεπτικιστικών αντιλήψεων, οι οποίες εντείνουν τις εθνικιστικές αναδιπλώσεις και θέτουν σε άμεσο κίνδυνο την ίδια την ύπαρξη της Ε.Ε. Πράγματι, αν στην επόμενη Ευρωβουλή επικρατήσουν οι αντιευρωπαϊκές, ξενοφοβικές και απομονωτικές πολιτικές δυνάμεις, το μέλλον της Ε.Ε. διαγράφεται ζοφερό. Κάτι τέτοιο, ειδικότερα για τις μικρότερες χώρες, όπως η Ελλάδα, θα είναι καταστροφικό, αλλά και γενικότερα επιβλαβές για όλα τα κράτη μέλη, ακόμα και για τα πλέον ισχυρά, που δεν είναι δυνατό να ανταπεξέλθουν από μόνα τους στη σημερινή παγκοσμιοποιημένη κοινωνία και οικονομία με τον ανηλεή ανταγωνισμό κολοσσιαίων δυνάμεων.
Τα πολιτικά κόμματα του δημοκρατικού/ευρωπαϊκού τόξου σε όλα τα κράτη μέλη οφείλουν να συνειδητοποιήσουν την πραγματικότητα αυτή και να κάνουν ό,τι είναι δυνατό, ώστε να μεγιστοποιήσουν τις δυνάμεις τους στο επόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αν αυτό πέσει στα χέρια των Λεπέν, Σαλβίνι, Φάρατζ και Ορμπάν, επόμενη μέρα πιθανότατα δεν θα υπάρξει, ή μάλλον η επόμενη ημέρα μπορεί να μοιάζει με τις σκοτεινότερες στιγμές της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας.
Ξενοφών Γιαταγάνας
Δικηγόρος
Επιστημονικός συνεργάτης του Ευρωπαϊκού Κέντρου Δημοσίου Δικαίου,
Διευθυντής Ερευνών του Ελληνικού Κέντρου Ευρωπαϊκών Μελετών και Ερευνών
