Έχουν οι πολίτες λόγο στην αναθεώρηση του Συντάγματος;

Η αναθεώρηση του Συντάγματος αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία για την άμεση συμμετοχή της κοινωνίας πολιτών, των κοινωνικών εταίρων και κάθε πολίτη στη διαβούλευση για τα μεγάλα θεσμικά προβλήματα της χώρας.

Η συζήτηση για την αναθεώρηση του Συντάγματος θεωρείται κατ’ εξοχήν πολιτική. Τι είναι άλλωστε πιο «πολιτικό» από μια συζήτηση με αντικείμενο αποφάσεις για τους πρωταρχικούς κανόνες του πολιτικού παιχνιδιού και τις θεμελιώδεις αξίες της κοινωνικής συμβίωσης; Ασφαλώς οι αποφάσεις αυτές πρέπει να σέβονται τις διαδικασίες άσκησης της αναθεωρητικής εξουσίας που προβλέπει το ισχύον Σύνταγμα.

Επιπλέον, για την επεξεργασία των συνταγματικών κανόνων είναι αναγκαία η συμβολή της συνταγματικής επιστήμης, αφού η συζήτηση για τα σύγχρονα Συντάγματα προϋποθέτει μια επιστημονικά τεκμηριωμένη προεργασία. Ωστόσο, αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι να διερμηνευθεί από τον αναθεωρητικό νομοθέτη και η θέληση του λαού για τις συγκεκριμένες συνταγματικές μεταρρυθμίσεις.

Η προοπτική για πλουραλιστική κατάρτιση του Συντάγματος

Η συμμετοχή του λαού μπορεί να επιδιωχθεί στο πλαίσιο μιας πλουραλιστικής διαμόρφωσης της αναθεωρητικής διαδικασίας, κατά την οποία θα λαμβάνονται υπόψη και θα αξιολογούνται οι συνταγματικές θέσεις και άλλων, εκτός των πολιτικών κομμάτων, αντιπροσωπευτικών υποκειμένων του κοινωνικού και θεσμικού πλουραλισμού.

Τέτοια θεσμικά υποκείμενα αποτελούν, για παράδειγμα, οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος ή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στην προοπτική μιας πλουραλιστικής κατάρτισης του Συντάγματος είναι σκόπιμη η οργάνωση μιας ανοιχτής, συμμετοχικής διαδικασίας αναθεώρησης, υπό την προϋπόθεση ότι οι πολίτες θα έχουν επαρκή ενημέρωση για τα επίμαχα ζητήματα.

Αν και δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία από έρευνες κοινής γνώμης που να διαπιστώνουν τον βαθμό ενημέρωσης των πολιτών για τα θέματα της συνταγματικής αναθεώρησης, ο κύκλος των «ενημερωμένων πολιτών» για τα συνταγματικά ζητήματα στην Ελλάδα είναι μάλλον περιορισμένος για να διαμορφώσει το σώμα μιας αληθινής κοινής γνώμης γύρω από αυτά τα θέματα. Αυτό αποτελεί ένα μακροπρόθεσμο πρόβλημα, που αφορά γενικότερα τα σύνθετα πολιτικά ζητήματα, δείγμα των αδυναμιών της ελληνικής δημόσιας σφαίρας, στην οποία δεν διεξάγεται ένας «μεγάλος διάλογος» για τις δημόσιες και τις συνταγματικές πολιτικές.

Η αναθεώρηση του Συντάγματος αποτελεί λοιπόν μια σημαντική ευκαιρία για την άμεση συμμετοχή της κοινωνίας πολιτών, των κοινωνικών εταίρων και κάθε πολίτη στη διαβούλευση για τα μεγάλα θεσμικά προβλήματα της χώρας.

Ξενοφών Κοντιάδης
Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου
Πρόεδρος του Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου

Share on facebook
Share on twitter
Share on email
Share on print
Share on facebook
Share on twitter
Share on email
Share on print

Σου άρεσε το άρθρο, αλλά σου δημιούργησε νέες απορίες;

Έχεις και άλλα ερωτήματα που σε απασχολούν σε σχέση με το Σύνταγμα, τους Θεσμούς, τα δικαιώματα και τη λειτουργία της Δημοκρατίας;

Θέσε την Ερώτησή σου

Σχετικά Άρθρα

Ποιοι είναι οι εχθροί του Συντάγματος;

Παλιότερα οι εχθροί του Συντάγματος ήταν όσοι με φανερό τρόπο εναντιώνονταν στη θέσπισή του, παραβίαζαν συστηματικά όσες από τις διατάξεις του τούς ενοχλούσαν περισσότερο ή το καταργούσαν ευθέως με πραξικόπημα. Σήμερα, ωστόσο, υπάρχουν οι λεγόμενοι «κρυφοί» εχθροί.

Περισσότερα

Είναι χρήσιμο το Δημοψήφισμα στην Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία;

Το δημοψήφισμα θεωρείται ως ο πιο συμβατός προς την αντιπροσωπευτική Δημοκρατία θεσμός. Το βασικό του πρόβλημα έγκειται στο ότι η πολιτική ζωή είναι πολύ σύνθετη για να μπορεί ένα μείζον πολιτικοκοινωνικό ζήτημα να αναχθεί σε ένα ναι ή ένα όχι. Παρόλα αυτά η προσφυγή στο λαό έχει αξία.

Περισσότερα

Είναι μεγάλος ο αριθμός των 300 βουλευτών;

Σε μια περίοδο συνεχώς διογκούμενης αμφισβήτησης της κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας και με δεδομένη την οικονομική ύφεση το τελευταίο διάστημα εξελίσσεται μια συζήτηση, σε διεθνές επίπεδο, για το εάν είναι αναγκαία και εφικτή η προσαρμογή του πολιτικού συστήματος στις νέες οικονομικές συνθήκες, χωρίς, ωστόσο, να αποδυναμώνεται η ίδια η αντιπροσωπευτική αρχή.

Περισσότερα