Search
Close this search box.
Στην περίπτωση της δίκης της Χρυσής Αυγής η Δικαιοσύνη έπραξε το καθήκον της, διαπλάθοντας μία πρωτοποριακή νομολογία για τα όρια της δράσης των πολιτικών κομμάτων. Τώρα είναι η ώρα να αναλάβουν πρωτοβουλίες άλλα θεσμικά όργανα, ώστε να μην επαναληφθεί στο μέλλον ο ακροδεξιός εφιάλτης.

Η καταδίκη της ηγετικής ομάδας και στελεχών της Χρυσής Αυγής για τη διεύθυνση και τη συμμετοχή στην υποκρυπτόμενη εγκληματική οργάνωση αποτελεί μία ιστορικής σημασίας νίκη απέναντι στον νεοναζισμό. Ωστόσο δεν επιλύει οριστικά το ζήτημα της επιρροής της Ακροδεξιάς. Η Δικαιοσύνη έπραξε το καθήκον της, διαπλάθοντας μία πρωτοποριακή νομολογία για τα όρια της δράσης των πολιτικών κομμάτων. Τώρα είναι η ώρα να αναλάβουν πρωτοβουλίες άλλα θεσμικά όργανα, ώστε να μην επαναληφθεί στο μέλλον ο ακροδεξιός εφιάλτης.

Η πρώτη πρωτοβουλία ανήκει στον νομοθέτη. Η επαναφορά της στέρησης των πολιτικών δικαιωμάτων ως παρεπόμενης ποινής, παρότι δεν θα επηρεάσει τη θέση των καταδικασθέντων, έχει ιδιαίτερη συμβολική και νομική σημασία. Το κυριότερο, όμως, είναι να προβλεφθεί στον εκλογικό νόμο ότι όσοι έχουν καταδικαστεί για ορισμένες πράξεις, όπως η συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, με αμετάκλητη δικαστική απόφαση σύμφωνα με τη συνταγματική επιταγή, στερούνται το δικαίωμα του εκλέγεσθαι. Η ρύθμιση αυτή δεν αντίκειται ούτε στη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (απόφ. Scopolla κατά Ιταλίας, 2012).

Επιπλέον, μπορεί να προβλεφθεί ρητά στον εκλογικό νόμο ότι κατά την ανακήρυξη κομματικών συνδυασμών, ο Άρειος Πάγος θα ελέγχει αν περιλαμβάνονται πρόσωπα καταδικασθέντα για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση που στρεφόταν κατά των δημοκρατικών θεσμών. Το άρθρο 29 του Συντάγματος, που ρυθμίζει τον θεσμό των πολιτικών κομμάτων, αποτελεί το νομικό θεμέλιο για τη ρύθμιση αυτή. Προς διερεύνηση τίθεται αν θα ήταν συνταγματικά ανεκτό να μην εγκρίνεται ούτε η ιδρυτική δήλωση πολιτικού κόμματος. Η απάντηση εδώ δεν είναι ανεπιφύλακτη. Ωστόσο προς αυτή την κατεύθυνση κλίνει η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου με γνώμονα την απόφαση για την απαγόρευση του βασκικού κόμματος Batasuna στην Ισπανία, επειδή συνδεόταν με την τρομοκρατική οργάνωση ETA (απόφ. Batasuna κατά Ισπανίας, 2009).

Δεν αρκούν όμως οι νομοθετικές παρεμβάσεις. Κρίσιμο είναι να εντοπιστούν και να απενεργοποιηθούν τα ερείσματα της Ακροδεξιάς στο κράτος. Όπως έχουν αναδείξει σημαντικές έρευνες, η παρείσφρηση της Ακροδεξιάς στην Αστυνομία, τον Στρατό και τη Δικαιοσύνη, με τη συγκρότηση θυλάκων που υπονομεύουν τους δικαιοκρατικούς θεσμούς, συνιστά ένα υπαρκτό πρόβλημα που δεν εκδηλώνεται με μεμονωμένα περιστατικά. Γιατί σε πολλές περιπτώσεις η Αστυνομία παρέμεινε απλός θεατής, όταν δίπλα της τελούνταν εγκληματικές πράξεις, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα; Γιατί η Δικαιοσύνη ενίοτε ολιγώρησε; Πώς θα εξαρθρωθεί αυτό το «βαθύ κράτος»;

Μία άλλη παράμετρο αποτελεί η πολιτειακή εκπαίδευση. Η απαξίωση των κοινοβουλευτικών θεσμών και η άνοδος της επιρροής αντισυστημικών μορφωμάτων στους νέους οφείλεται και στο γεγονός ότι το κράτος έχει παραμελήσει την πολιτειακή εκπαίδευση. Θεμέλιο της Δημοκρατίας είναι η πίστη των πολιτών σε αυτήν και η ελεύθερη συμμετοχή τους στα δημόσια πράγματα. Απαιτείται η καλλιέργεια δημοκρατικής κουλτούρας από νεαρή ηλικία, η εξοικείωση με τη διαφορετικότητα, η αποδοκιμασία του ρατσισμού, του σεξισμού και της βίας, η κατανόηση της σημασίας των ατομικών δικαιωμάτων και ο συνταγματικός πατριωτισμός.

Ασφαλώς οι ρίζες από τις οποίες θρέφεται η Ακροδεξιά είναι βαθύτερες. Πρόκειται καταρχάς για το πρόβλημα της όξυνσης του κοινωνικού ζητήματος, της ανεργίας, των ανισοτήτων και των φαινομένων κοινωνικού αποκλεισμού. Πρόκειται, επίσης,  για την κρίση αξιοπιστίας του κομματικού συστήματος. Η ανασυγκρότηση του κοινωνικού κράτους και η ανανέωση του πολιτικού συστήματος αποτελούν την ισχυρότερη απάντηση στην Ακροδεξιά.

Ξενοφών Κοντιάδης
Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, Πρόεδρος του Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου

Σου άρεσε το άρθρο, αλλά σου δημιούργησε νέες απορίες;

Έχεις και άλλα ερωτήματα που σε απασχολούν σε σχέση με το Σύνταγμα, τους Θεσμούς, τα δικαιώματα και τη λειτουργία της Δημοκρατίας;

Σχετικά Άρθρα

Μια ‘περιοριστική’ επανάσταση; Μια διαφορετική ανάγνωση της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για τις επαναπροωθήσεις στα σύνορα Ισπανίας-Μαρόκου

H άμεση αντίδραση στην απόφαση N.D. & N.T. που αφορά την πολιτική της Ισπανίας για τις μαζικές απελάσεις των παράτυπων μεταναστών χαρακτηρίστηκε «σοκ» – «χαστούκι στο πρόσωπο» του δικαίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που «ακυρώνει τον λόγο ύπαρξης» της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΣΔΑ). Αυτή η ανάρτηση προτείνει μια διαφορετική ανάγνωση. Θα εστιάσει στο ότι η απόφαση χαρακτηρίζεται από μια σειρά από εγγενείς ασάφειες, που συνδυάζουν την τάση περιορισμού με στοιχεία δυναμικής ερμηνείας.

Περισσότερα

Live webcast: Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στη νέα εποχή

Παρακολουθήστε ολόκληρη την εκδήλωση με τίτλο “Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στη νέα εποχή”, την οποία συνδιοργάνωσαν το Ίδρυμα Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου – Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου, το Syntagma Watch και οι Εκδόσεις Σάκκουλα. Αφορμή στάθηκε η θέση σε ισχύ του 15ου Πρωτοκόλλου ΕΣΔΑ.

Περισσότερα

Θέλεις να μαθαίνεις

πρώτος τα νέα μας;

Αν σε ενδιαφέρει να ενημερώνεσαι άμεσα για τις νέες δημοσιεύσεις και τις δράσεις του Syntagma Watch, τότε εγγράψου στο newsletter μας!

Αυτός ο ιστότοπος για τη διευκόλυνση της λειτουργίας του και προκειμένου να σας παρέχει μια προσωποποιημένη εμπειρία χρησιμοποιεί cookies. Για να ενημερωθείτε για τη χρήση των cookies και τις σχετικές ρυθμίσεις μπορείτε να επιλέξετε εδώ

JOIN THE CLUB!

It’s easy: all we need is your email & your eternal love. But we’ll settle for your email.

Subscribe

* indicates required
Email Format

Please select all the ways you would like to hear from Syntagma Watch:

You can unsubscribe at any time by clicking the link in the footer of our emails. For information about our privacy practices, please visit our website.

We use Mailchimp as our marketing platform. By clicking below to subscribe, you acknowledge that your information will be transferred to Mailchimp for processing. Learn more about Mailchimp's privacy practices here.