Search
Close this search box.

Είναι προετοιμασμένοι οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την εφαρμογή του «Κλεισθένη»;

Ο «Κλεισθένης» δημιουργεί σημαντικές δυσλειτουργίες, ξεχνώντας ότι οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και όχι χώρους πειραματισμού.

Η εφαρμογή της απλής αναλογικής στις αυτοδιοικητικές εκλογές, δημιουργεί ένα πολύπλοκο και εν δυνάμει εκρηκτικό περιβάλλον για τη λειτουργία των Περιφερειών και των Δήμων από την 1η Σεπτεμβρίου. Έχει ήδη επισημανθεί ο κίνδυνος «ακυβερνησίας» που εγκυμονεί και οι ορατές δυσμενείς συνέπειες για πολλούς οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης.

Θεσμική Στρέβλωση

Στο 70% των δήμων  (229 στους 332), οι εκλεγμένοι δήμαρχοι δεν διαθέτουν την πλειοψηφία στο δημοτικό συμβούλιο. Στο 20% (69 δήμους), ο δήμαρχος που εξελέγη, διαθέτει λιγότερους δημοτικούς συμβούλους από τον αποτυχόντα να εκλεγεί, δεδομένου ότι ήταν δεύτερος την πρώτη Κυριακή. Πρόκειται για προφανή θεσμική στρέβλωση που δημιουργεί μια προβληματική διάσταση μεταξύ δύο άμεσα εκλεγμένων και άρα δημοκρατικά νομιμοποιημένων οργάνων, του δημάρχου και του δημοτικού συμβουλίου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτή η εν δυνάμει διάσταση, μπορεί να οδηγήσει σε πραγματικά αδιέξοδα.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η πρόβλεψη του «Κλεισθένη» (ν. 4555/2018) για δυνατότητα κατάθεση και ψήφισης «εναλλακτικής πρότασης προϋπολογισμού» από τη δεύτερη σε δύναμη παράταξη του δημοτικού συμβουλίου, για τη σύνταξη της οποίας δικαιούται να έχει στη διάθεσή της την βοήθεια των υπηρεσιών του δήμου. Δεδομένου ότι ο προϋπολογισμός αποτελεί το σημαντικότερο εργαλείο άσκησης πολιτικής, δημιουργείται το παράδοξο, ένας δήμαρχος να καλείται να εκτελέσει προϋπολογισμό που δεν θα εκφράζει τις δικές του προτεραιότητες, δηλαδή το πρόγραμμα για το οποίο εξελέγη. Πρόκειται για διάχυση της θεσμικής ευθύνης κατά τρόπο που καθιστά τον δήμαρχο δέσμιο να εφαρμόσει πολιτικές αντίθετες με το δικό του πρόγραμμα και οδηγεί ανεπίτρεπτα σε θεσμικά αδιέξοδα.

Προβλέψεις και ελλείψεις

Η μέχρι σήμερα λειτουργία των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων δεν δημιουργεί αισιοδοξία ως προς την επίτευξη συνθέσεων και αυτό είναι κάτι που ο νομοθέτης όφειλε να λάβει υπόψη του. Ακόμα και σε σχετικά ανώδυνες αποφάσεις όπως η επιλογή δημοτικού ή περιφερειακού συμπαραστάτη, η πρόβλεψη για επίτευξη ενισχυμένης πλειοψηφίας στα αντίστοιχα συμβούλια, οδήγησε συχνά στην αδυναμία επιλογής και στην αμφισβήτηση συνολικά του θεσμού. Η εμπειρία αυτή, φάνηκε να λαμβάνεται υπόψη στον σχεδιασμό του «Κλεισθένη», με τον οποίο συστήνονται ο δημοτικός και περιφερειακός διαμεσολαβητής, οι οποίοι θα επιλέγονται, όχι με ενισχυμένη, αλλά ακόμα και με σχετική πλειοψηφία. Με τον τρόπο αυτό η διάταξη καθίσταται εντελής και δεν αφήνονται περιθώρια μη στελέχωσης του θεσμού. Επίσης, για τον δημοτικό και τον περιφερειακό διαμεσολαβητή προβλέπονται από το νόμο συγκεκριμένα προσόντα, αλλά και υποχρεωτική εκπαίδευση πριν την ανάληψη των καθηκόντων τους.

Δυστυχώς, η πρόβλεψη που αφορά τη λειτουργία του θεσμού του διαμεσολαβητή, που φαίνεται να έλαβε υπόψη της την εμπειρία από τη λειτουργία των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων και γενικότερα το πλαίσιο λειτουργίας των ΟΤΑ, δεν φαίνεται να αποτέλεσε παράδειγμα για τον συνολικό σχεδιασμό της αρχιτεκτονικής του «Κλεισθένη».

Ενώ φαίνεται να έγιναν κατανοητές οι συνέπειες από τη δημιουργία θεσμικών αδιεξόδων στην περίπτωση της επιλογής διαμεσολαβητή, τα αδιέξοδα επεκτάθηκαν συνολικά στη λειτουργία των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων και στη σχέση τους με τους δημάρχους και τους περιφερειάρχες.

Ενώ για την περίπτωση των διαμεσολαβητών, κρίθηκε αναγκαία η πρόβλεψη αυξημένων προσόντων, δεν φαίνεται να θεωρήθηκε αντίστοιχα σημαντική η πρόβλεψη προσόντων για την επιλογή γενικού γραμματέα του δήμου ή εκτελεστικού γραμματέα της περιφέρειας (όπου αρκεί ένα πτυχίο ΑΕΙ ή ΤΕΙ) ή για την επιλογή ειδικών συμβούλων και συνεργατών (όπου σε ορισμένες περιπτώσεις αρκεί το απολυτήριο λυκείου).

Ενώ για την περίπτωση των διαμεσολαβητών προβλέφθηκε η υποχρεωτική εκπαίδευση τους πριν την ανάληψη των καθηκόντων τους, δεν γίνεται αντίστοιχη πρόβλεψη τόσο για τους αιρετούς που μόλις εξελέγησαν, όσο και για τους συνεργάτες τους (γενικούς και εκτελεστικούς γραμματείς, διευθυντή γραφείου περιφερειάρχη, κ.α.), αν και το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μέχρι την ανάληψη των καθηκόντων τους, θα έδινε αυτή τη δυνατότητα, μέσω της σύμπραξης του Υπουργείου Εσωτερικών, του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, της ΚΕΔΕ, κ.λπ.

«Κλεισθένης» και Δυσλειτουργίες

Είναι προφανές ότι ο «Κλεισθένης» δημιουργεί σημαντικές δυσλειτουργίες, ξεχνώντας ότι οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και όχι χώρους πειραματισμού. Το χειρότερο όμως είναι ότι η πολιτεία δεν φαίνεται να ανησυχεί για το εκρηκτικό περιβάλλον που δημιουργείται στην τοπική αυτοδιοίκηση και δεν κάνει τίποτα για να προετοιμάσει αυτούς που θα αναλάβουν τις τοπικές ευθύνες και υποθέσεις, σε ένα νέο πολυδαίδαλο τοπίο. Είναι κρίμα το τρίμηνο που μεσολαβεί μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου, να σπαταληθεί σε πολιτικές μεθοδεύσεις και όχι σε ουσιαστική προετοιμασία όλων για το νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται.     

 Γιώργος Δίελλας
Διδάκτωρ Διοικητικής Επιστήμης                                                                      

Σου άρεσε το άρθρο, αλλά σου δημιούργησε νέες απορίες;

Έχεις και άλλα ερωτήματα που σε απασχολούν σε σχέση με το Σύνταγμα, τους Θεσμούς, τα δικαιώματα και τη λειτουργία της Δημοκρατίας;

Σχετικά Άρθρα

Κυβερνησιμότητα» των Ο.Τ.Α. και Σύνταγμα

Το νομοθετικό εγχείρημα της νέας Κυβέρνησης για την ενίσχυση της «κυβερνησιμότητας» των Ο.Τ.Α. διαθέτει, τουλάχιστον στις γενικές κατευθύνσεις της, απτή – και μάλιστα νωπή – ουσιαστική νομιμοποίηση. Η νομοθετική παρέμβαση στην ύλη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ήταν επιβεβλημένη, αν και δεν αποδείχθηκε ίσως όσο έπρεπε τολμηρή.

Περισσότερα

Συνέχιση των Εργασιών της Επιτροπής Αναθεώρησης του Συντάγματος (22, 23 και 24 Οκτωβρίου 2019)

Την Τρίτη, 22 Οκτωβρίου 2019 συνεχίσθηκαν οι εργασίες της Επιτροπής Αναθεώρησης του Συντάγματος με αντικείμενο την εξομοίωση του καθεστώτος των στρατιωτικών δικαστών με αυτό των συναδέλφων τους των πολιτικών δικαστηρίων καθώς και το θέμα της απαιτούμενης πλειοψηφίας για την επιλογή των μελών των Ανεξάρτητων Αρχών. Την Τετάρτη, 23 Οκτωβρίου 2019 η συζήτηση επικεντρώθηκε στην αναθεώρηση/κατάργηση μεταβατικών διατάξεων του Συντάγματος του 1975 των οποίων η ισχύς έχει εκ των πραγμάτων λήξει, στην εισαγωγή ερμηνευτικής δήλωσης στα άρθρα 101 παρ. 1, 4 και στα ζητήματα της αποκέντρωσης και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Την Πέμπτη, 24 Οκτωβρίου 2019 συζητήθηκε η αναθεώρηση των άρθρων του Συντάγματος που αφορούν στην εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Περισσότερα

Έκτακτα μέτρα και ΟΤΑ: Μια αρρύθμιστη περίπτωση

Η μη απαλλαγή των κυλικείων των ΚΑΠΗ από την καταβολή μισθωμάτων στους ΟΤΑ 1ου βαθμού απασχόλησε όχι μόνο την εθνική αντιπροσωπεία, αλλά δημιούργησε προβλήματα λειτουργίας των επιχειρήσεων αυτών και λήψης αποφάσεων από τους ΟΤΑ αντιστοίχως. Το επίμαχο άρθρο θέτει ζητήματα όπως η αντιμετώπιση των κενών στο δίκαιο, η διασταλτική σύμφωνη με το Σύνταγμα ερμηνεία, η άνιση μεταχείριση ομοίων περιπτώσεων και η σχέση γενικότερης και ειδικότερης διάταξης.

Περισσότερα

Θέλεις να μαθαίνεις

πρώτος τα νέα μας;

Αν σε ενδιαφέρει να ενημερώνεσαι άμεσα για τις νέες δημοσιεύσεις και τις δράσεις του Syntagma Watch, τότε εγγράψου στο newsletter μας!

Αυτός ο ιστότοπος για τη διευκόλυνση της λειτουργίας του και προκειμένου να σας παρέχει μια προσωποποιημένη εμπειρία χρησιμοποιεί cookies. Για να ενημερωθείτε για τη χρήση των cookies και τις σχετικές ρυθμίσεις μπορείτε να επιλέξετε εδώ

JOIN THE CLUB!

It’s easy: all we need is your email & your eternal love. But we’ll settle for your email.

Subscribe

* indicates required
Email Format

Please select all the ways you would like to hear from Syntagma Watch:

You can unsubscribe at any time by clicking the link in the footer of our emails. For information about our privacy practices, please visit our website.

We use Mailchimp as our marketing platform. By clicking below to subscribe, you acknowledge that your information will be transferred to Mailchimp for processing. Learn more about Mailchimp's privacy practices here.