H προτροπή: «Να καεί, να καεί……η Βουλή» βρισκόταν στα χείλη χιλιάδων αγανακτισμένων πολιτών που είχαν κατακλίσει την πλατεία Συντάγματος τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2012, εν όψει της ψήφισης των οικονομικών μέτρων του δευτέρου Μνημονίου.
Η Βουλή των Ελλήνων, δεν είναι μόνο το πρώην κτίριο των Βασιλικών ανακτόρων στη συμβολή των Λεωφόρων Βασιλίσσης Αμαλίας & Βασιλίσσης Σοφίας, στην Αθήνα, αλλά το σύμβολο του κοινοβουλευτισμού και κατ’ επέκταση και της ίδιας της Δημοκρατίας στην Ελλάδα.
Η Βουλή αποτελεί το ορόσημο της αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας, το χώρο όπου συνέρχονται οι 300 αντιπρόσωποι του κράτους και αντίστοιχα τον τόπο άσκησης της Νομοθετικής Εξουσίας (της μίας εκ των τριών εξουσιών του Κράτους). Αυτός ακριβώς ήταν και ο λόγος που στα μάτια των αγανακτισμένων πολιτών η Βουλή έπρεπε «να καεί», ώστε να αποτραπεί η ψήφιση των συγκεκριμένων μέτρων.
Στο κτίριο της Βουλής λοιπόν και στα πρόσωπα των Βουλευτών μέσα σε αυτή επικεντρώθηκε το μένος και εξωτερικεύτηκε η αγανάκτηση των πολιτών τότε, διότι εκείνοι ως αντιπρόσωποι του λαού θεωρήθηκε ότι είχαν τη μεγαλύτερη ευθύνη για την οικονομική κρίση και τις δημοσιονομικές περιπέτειες της χώρας.
Προφανώς λοιπόν η Βουλή, ως σημείο αναφοράς του Δημοκρατικού Πολιτεύματος της Ελλάδας, από την αρχαιότητα έως σήμερα, είναι χρήσιμη και ο ρόλος της είναι ουσιαστικός και απαραίτητος στο κοινοβουλευτικό μας σύστημα, προκειμένου κατά κύριο λόγο να ελέγχει το Κυβερνητικό έργο και μέσω αυτού να προστατεύει τη Δημοκρατία
Το έργο και η λειτουργία της Βουλής
Η Βουλή ως κορυφαίος δημοκρατικός θεσμός εμφανίζεται ως Σώμα στον πολιτικό βίο της Αθήνας του 5ου π.Χ. αιώνα, αποτελούμενη αρχικά από 500 πολίτες, 50 αντιπροσώπους από κάθε μία από τις 10 φυλές της πόλης, που ορίζονταν αρχικά με κλήρωση για ένα χρόνο. Η βασική της αρμοδιότητα ήταν να προετοιμάζει τα νομοθετήματα προς ψήφιση από την Εκκλησία του Δήμου. Χωρίς την προηγούμενη πρόταση της Βουλής, η εκκλησία του Δήμου δεν μπορούσε να προχωρήσει σε λήψη απόφασης για οποιοδήποτε πολιτικό ζήτημα.
Στη σύγχρονη Δημοκρατία, η Βουλή αποτελεί κορυφαίο Δημοκρατικό θεσμό, μέσω του οποίου ο λαός εκπροσωπείται από τους Βουλευτές του. Η οργάνωση και η λειτουργία της Βουλής περιγράφεται στα άρθρα 51-80 του Συντάγματος, τα οποία αναφέρονται στη διενέργεια των εκλογών, την συγκρότηση της Βουλής, τα απαραίτητα προσόντα και δικαιώματα των Βουλευτών και κυρίως, την οργάνωση και τη λειτουργία του κοινοβουλευτικού έργου, του τρόπου που ασκείται δηλαδή στην πράξη, το νομοθετικό έργο της Βουλής και ο κυβερνητικός έλεγχος.
Οι βουλευτές σήμερα είναι 300 στον αριθμό, το ανώτατο προβλεπόμενο από το Σύνταγμα. Ο αριθμός των βουλευτών και η κατανομή των βουλευτικών εδρών στην Επικράτεια ανάλογα με τον πληθυσμό κάθε εκλογικής περιφέρειας καθορίζεται με προεδρικό Διάταγμα.
Η Βουλή συνεδριάζει σε ολομέλεια αποτελούμενη από το σύνολο των Βουλευτών, που σήμερα είναι 300, σε τακτικές ή έκτακτες συνεδριάσεις κατά τη διάρκεια της θητείας της που αρχίζει μετά την ολοκλήρωση των βουλευτικών εκλογών και ολοκληρώνεται με την διάλυσή της και την προκήρυξη των επόμενων βουλευτικών εκλογών.
Πυρήνας του έργου της Βουλής είναι η νομοθετική λειτουργία, η υπερψήφιση ή καταψήφιση νομοσχεδίων και προτάσεων νόμων, προκειμένου να γίνουν νόμοι του Κράτους. Το Κοινοβουλευτικό σύστημα είναι το σύστημα διακυβέρνησης κατά το οποίο η Κυβέρνηση εξαρτάται από τη Βουλή, καθώς αναδεικνύεται και διατηρείται από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία και υπόκειται κατά τη διάρκεια της θητείας της στον έλεγχο της κοινοβουλευτικής μειοψηφίας.
Φυσικά, στο Δημοκρατικό πολίτευμα, και το έργο της Κυβέρνησης και αυτό της Βουλής υπόκειται στην κρίση του κυρίαρχου λαού. Ο λαός εκφράζεται με την ψήφο του, στις εκλογές, αλλά συχνά, ιδιαίτερα σε περιόδους πολιτικών αναταραχών, μπορεί να εκδηλώνει την υποστήριξη ή την αντίδρασή του στις κυβερνητικές θέσεις με άλλους τρόπους.
Η οργή του λαού κατά της Βουλής: Η περίπτωση του δεύτερου Μνημονίου
Αρκετές φορές στη νεότερη ελληνική Ιστορία, το κτίριο της σημερινής Βουλής αποτέλεσε στόχο, τόπο συγκεντρώσεων και σκηνικό πολιτικών και αντικυβερνητικών διαδηλώσεων. Στις αρχές του 2012, η αντίθεση του λαού στα νέα δημοσιονομικά μέτρα του δευτέρου Μνημονίου, που ερχόταν προς ψήφιση στη Βουλή, έφερε το «κίνημα των αγανακτισμένων» στην Πλατεία Συντάγματος έξω από το κτίριο της Βουλής, όπου διαδήλωναν την αντίθεσή τους, με το σύνθημα «Να καεί, να καεί ….. η Βουλή».
Η Βουλή και οι Βουλευτές, που θα ψήφιζαν τα «πιο σκληρά μέτρα», έγιναν ο βασικός αποδέκτης της οργής του λαού. Έτσι, σύντομα μία γενική απεργία κατέληξε σε σοβαρά και εκτεταμένα επεισόδια στο Κέντρο της Αθήνας. Αρκετά και σημαντικά κτίρια παραδόθηκαν στις φλόγες, κάποια ακόμα και ολοσχερώς.
Η Βουλή δεν κάηκε όμως, γιατί εν τέλει τα δημοκρατικά αντανακλαστικά των πολιτών αποδείχθηκαν ισχυρότερα του θυμικού τους. Η οργή που απευθυνόταν προς τους 300 βουλευτές δεν ήταν ισχυρότερη της ιστορικής μνήμης και της δημοκρατικής συνείδησης του λαού.
Τελικά ποια είναι σήμερα η σημασία της Βουλής;
Ακόμη και σήμερα ο ρόλος της Βουλής είναι θεμελιώδης, καθώς στο Κοινοβουλευτικό σύστημα, η Κυβέρνηση εξαρτάται από την «δεδηλωμένη» εμπιστοσύνη της Βουλής, την στήριξη της Κυβέρνησης από την πλειοψηφία των Βουλευτών και από την άλλη πλευρά από τον έλεγχο της από την αντιπολίτευση.
Η Βουλή Χρειάζεται. Γιατί η Βουλή, ως θεσμός, ως κτίριο, ως εικόνα, ως ορόσημο είναι πέρα και πάνω από πρόσωπα και πολιτικές. Άλλωστε, όπως είπε ο Ουίνστον Τσώρτσιλ: «Η δημοκρατία είναι το χειρότερο πολίτευμα… Με εξαίρεση όλα τα άλλα».
Αναστασία (Σόνια) Μηλιώνη
Δικηγόρος – Νομική Σύμβουλος
