Ερώτηση πολίτη:
Πως ξεπερνούν τα πολιτεύματα τις κακές εκφάνσεις τους;
Απάντηση:
Το ερώτημα είναι αρκετά γενικό, άρα και η απάντηση θα κινηθεί σε ένα πλαίσιο αφαίρεσης.
Η υπέρβαση προβλημάτων προϋποθέτει πολιτεύματα τα οποία είναι επιδεκτικά βελτίωσης, δηλαδή πληρούν κάποια βασικά κριτήρια δημοκρατίας και κράτους δικαίου. Η λειτουργία της πολιτείας αναδεικνύει προβλήματα ή μπορεί να οδηγηθεί σε συνταγματικές και πολιτικές κρίσεις. Η υπέρβασή τους επιτυγχάνεται είτε με την τυπική μεταβολή του Συντάγματος, δηλαδή την αναθεώρησή του, ή μέσω της διαμόρφωσης συνταγματικών πρακτικών και άτυπων μεταβολών που δίνουν απάντηση σε παθογένειες και δυσλειτουργίες.
Οι δύο αυτές μορφές αντιμετώπισης των «κακών εκφάνσεων» του πολιτεύματος δεν αποκλείεται να συνυπάρχουν, επιλέγοντας την ενσωμάτωση στον θεμελιώδη νόμο της πολιτείας εκείνων των πρακτικών που κρίθηκαν ωφέλιμες. Κανένα πολίτευμα δεν μπορεί να σχεδιαστεί έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η εκ των προτέρων αποτροπή όλων των πιθανών προβλημάτων που μπορεί να ανακύψουν και, συνεπώς, η τυπική ή άτυπη αλλαγή είναι αναγκαία για να προσαρμοστεί στην εξελισσόμενη πραγματικότητα.
Αλκμήνη Φωτιάδου
Συνταγματολόγος (Διδάκτωρ Νομικής), Δικηγόρος
