Ο Ρόλος της ΡΑΑΕΥ ως Ρυθμιστικής Αρχής: Εγγυητής της Ισορροπίας στην Ενεργειακή Μετάβαση

Ο Π. Γαλάνης γράφει για τη ΡΑΑΕΥ, τη νέα ανεξάρτητη αρχή που συνενώνει την εποπτεία και τη ρύθμιση κρίσιμων και ετερογενών τομέων, όπως η ενέργεια, το νερό, τα απόβλητα, και οι ΑΠΕ, και τους κινδύνους και τις προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει για τη διασφάλιση της βιώσιμης και κοινωνικά δίκαιης πράσινης μετάβασης

Η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), όπως διαμορφώθηκε με τον ν. 5037/2023, αποτελεί μια θεσμική τομή στη δημόσια διοίκηση της ενεργειακής, υδατικής και περιβαλλοντικής πολιτικής στην Ελλάδα. Η ενσωμάτωση της ΡΑΕ και άλλων επιμέρους εποπτικών μηχανισμών σε ένα ενιαίο όργανο δεν αποτελεί απλώς αναδιάρθρωση διοικητικής φύσεως, αλλά δηλώνει και ένα νέο δόγμα ρυθμιστικής διακυβέρνησης: αυτό της ολιστικής εποπτείας της βιωσιμότητας των υποδομών υπό το πρίσμα της πράσινης μετάβασης.

Η ΡΑΑΕΥ, ως ανεξάρτητη διοικητική αρχή, απολαύει λειτουργικής και οργανικής ανεξαρτησίας από την εκτελεστική εξουσία, με σκοπό να εγγυάται την αντικειμενική εποπτεία των φυσικών μονοπωλίων, την εύρυθμη λειτουργία των αγορών και την προστασία των καταναλωτών. Το θεσμικό της οπλοστάσιο εκτείνεται από την έγκριση τιμολογιακών πολιτικών και την επιβολή κανόνων ανταγωνισμού, έως τη χορήγηση αδειών και τη διαχείριση διαφορών που ανακύπτουν μεταξύ φορέων της αγοράς. Παράλληλα, η αρμοδιότητά της να παρεμβαίνει με γνώμες και προτάσεις προς τη διοίκηση, διαμορφώνει ένα κανάλι θεσμικού διαλόγου με τη νομοθετική και εκτελεστική εξουσία που υπερβαίνει τον παραδοσιακό ρόλο του επόπτη.

Ωστόσο, η διεύρυνση των αρμοδιοτήτων της ενέχει και σημαντικούς κινδύνους. Η συνένωση κρίσιμων και ετερογενών τομέων –όπως η ενέργεια, το νερό και τα απόβλητα– υπό μια ενιαία ρυθμιστική ομπρέλα δημιουργεί κινδύνους σύγκρουσης συμφερόντων και υπερσυγκέντρωσης εξουσίας. Περαιτέρω, η πολυπλοκότητα των επιμέρους αγορών απαιτεί εξειδικευμένη τεχνογνωσία και επαρκή διαχειριστική υποστήριξη, τα οποία δεν είναι αυτονόητα δεδομένα.

Η ΡΑΑΕΥ λειτουργεί επίσης ως ενδιάμεσος μηχανισμός μεταξύ της εθνικής πολιτικής και του ενωσιακού δικαίου. Η ενεργειακή ένωση της ΕΕ στηρίζεται σε διαφανείς, ανεξάρτητους και ισχυρούς ρυθμιστές, και η Ελλάδα, με τη θεσμοθέτηση της ΡΑΑΕΥ, δηλώνει τη συμμόρφωσή της προς την κατεύθυνση αυτή. Η συμμετοχή της ΡΑΑΕΥ σε ενωσιακά δίκτυα όπως το ACER (Agency for the Cooperation of Energy Regulators) της προσδίδει διεθνές εκτόπισμα, αλλά και αυξημένες υποχρεώσεις διαφάνειας και εναρμόνισης.

Ιδιαίτερο βάρος φέρει ο ρόλος της στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), όπου η ανάγκη για εξισορρόπηση μεταξύ επενδυτικής σταθερότητας και κοινωνικής αποδοχής είναι θεμελιώδης. Η ΡΑΑΕΥ καλείται να διαμορφώσει κανόνες που θα διασφαλίζουν την είσοδο νέων παικτών, την αποφυγή κερδοσκοπικών φαινομένων, αλλά και την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον και στις τοπικές κοινωνίες. Από την ταχύτητα απονομής αδειών, έως την εποπτεία των διαχειριστών δικτύων, η ΡΑΑΕΥ λειτουργεί ως εγγυητής της αξιοπιστίας του ενεργειακού σχεδιασμού της χώρας.

Τέλος, το πρόβλημα της «ρυθμιστικής κόπωσης» δεν μπορεί να αγνοηθεί. Η αρχή οφείλει να διατηρήσει την ανεξαρτησία της, χωρίς να καταστεί τεχνοκρατικός μηχανισμός αποκομμένος από τον κοινωνικό έλεγχο. Η λογοδοσία, η διαφάνεια και η ενίσχυση των συμμετοχικών διαδικασιών (π.χ. διαβουλεύσεις με κοινωνικούς φορείς) είναι αναγκαίες προϋποθέσεις για να διαφυλαχθεί ο δημόσιος χαρακτήρας της ρύθμισης.

Η ΡΑΑΕΥ, εν κατακλείδι, δεν είναι ένας απλός θεσμικός διάδοχος της ΡΑΕ και των λοιπών φορέων· είναι ένας κρίσιμος πυλώνας στο νέο ενεργειακό και περιβαλλοντικό κράτος. Η πρόκληση δεν είναι μόνον να ρυθμίζει –είναι να ρυθμίζει δίκαια, ορθολογικά και με προοπτική βιωσιμότητας.

Παναγιώτης Γαλάνης

Δικηγόρος, ΔΝ, Μεταδιδάκτωρ Νομικής ΕΚΠΑ

Σου άρεσε το άρθρο, αλλά σου δημιούργησε νέες απορίες;

Έχεις και άλλα ερωτήματα που σε απασχολούν σε σχέση με το Σύνταγμα, τους Θεσμούς, τα δικαιώματα και τη λειτουργία της Δημοκρατίας;

Σχετικά Άρθρα

Το νομικό πλαίσιο για την αξιολόγηση και αντιμετώπιση πλημμυρικών κινδύνων

Ο Παναγιώτης Γαλάνης αναλύει το νομικό πλαίσιο αξιολόγησης και διαχείρισης πλημμυρικών κινδύνων στην Ελλάδα, εστιάζοντας στην ενσωμάτωση της ευρωπαϊκής Οδηγίας 2007/60/ΕΚ, τις προκλήσεις εφαρμογής και τη σημασία πρόληψης μέσω συντονισμένων δράσεων και ολοκληρωμένων σχεδίων.

Περισσότερα

Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου
Ίδρυμα Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου

Ακαδημίας 43 | Αθήνα | 10672
[+30] 210 36 23 089
info@syntagmawatch.gr

Θέλεις να μαθαίνεις

πρώτος τα νέα μας;

Αν σε ενδιαφέρει να ενημερώνεσαι άμεσα για τις νέες δημοσιεύσεις και τις δράσεις του Syntagma Watch, τότε εγγράψου στο newsletter μας!

Αυτός ο ιστότοπος για τη διευκόλυνση της λειτουργίας του και προκειμένου να σας παρέχει μια προσωποποιημένη εμπειρία χρησιμοποιεί cookies. Για να ενημερωθείτε για τη χρήση των cookies και τις σχετικές ρυθμίσεις μπορείτε να επιλέξετε εδώ

JOIN THE CLUB!

It’s easy: all we need is your email & your eternal love. But we’ll settle for your email.